GIAI THOẠI VĂN CHƯƠNG
TÔN THẤT BÌNH
Cụ Ưng Bình Thúc Giạ (trái) và cụ Thảo Am Nguyễn Khoa Vy
Lý do tổ chức lễ sanh điếu của cụ Ưng Bình
Trong một buổi đi đưa đám một người bạn, cụ Thúc Giạ rỉ tai cụ Thảo Am.
- Yêng nghe kìa, cũng một con người ấy, khi sống ở nghị trường chỉ nghe toàn chuyện xấu của mình, đến khi chết, lại được nghe toàn chuyện tốt. Không hiểu họ tìm đâu ra chuyện mà giỏi dữ vậy!
Cụ Thảo Am hóm hỉnh hỏi : "Rứa thì Yêng có muốn nghe chuyện tốt của Yêng không ? Tôi bày cho một cách, Yêng cứ giả chết rồi người ta sẽ làm lễ sanh điếu cho Yêng, lúc đó mặc sức Yêng được nghe chuyện tốt lúc còn sống."
Cụ Thúc Giạ ngẫm nghĩ rồi bật cười:
- Được rồi, tôi sẽ tổ chức lễ sanh điếu, nhưng đích thân Yêng phải làm bài văn tế nghe!
Cụ Thảo Am đồng ý.
Thế là sau đó, cụ Ưng Bình tổ chức lễ sanh điếu thực lúc cụ 75 tuổi. Đây thực là một lễ hiếm thấy ở Huế. Trong ngày ấy bạn bè thân thuộc kéo nhau đến chúc mừng cụ, liễn đối treo chật nhà, không khí ngày đối sống thật nhộn nhịp, chẳng nghe một tiếng khóc mà toàn vang lên những tràng tiếng cười rộn rã. Bạn bè của Hương Bình thi xã đều đến và được cụ Ưng Bình niềm nở tiếp đón. Đến buổi nghe đọc văn tế sống, cụ chủ soái Hương Bình thi xã ngồi trên ghế, đích thân ông bạn phó soái tâm giao xướng đọc sáng tác của mình. Sau bài văn tế công phu, đầy ngôn ngữ trào lộng, cụ Thảo Am còn tặng thêm hai câu đối:
Cô Huệ, cô Na đương đọc vở kép đào, họ quyết yêu cầu thầy ở lại.
Ông Lý, ông Đỗ dẫu ngứa nghề ngâm vịnh, ai cho nghinh tiếp cụ về chơi.
Núi Ngự, sông Hương
Vào những năm 1948 - 1954 những cây thông trên núi Ngự Bình đều bị quân Pháp và lính bảo vệ đốt trụi, còn sông Hương thì vắng khách làng chơi. Nhà thơ trào phúng ở Huế là cụ Thảo Am Nguyễn Khoa Vy đã làm 2 câu thơ :
Núi Ngự không cây cu đậu đất
Sông Hương vắng khách đĩ kêu trời.
Hai câu này ám chỉ cảnh thay đổi của xứ Huế lúc bấy giờ và ngỏ ý mong cụ Ưng Bình Thúc Giạ Thị tiếp thêm hai câu cho trọn câu hò. Cụ Ưng Bình không những làm tiếp 2 câu mà còn làm thêm một bài trả lời để nói lên lòng yêu quê hương đất nước và lòng tin tưởng ở tiền đồ xán lạn của dân tộc như sau :
Hỏi:
"Núi Ngự không cây cu đậu đất
Sông Hương vắng khách đĩ kêu trời"
Ai ơi cho hỏi một lời
Vì sao non nước đổi dời ra ri ?
Trả lời:
Nợ nước này non hãy còn như cũ
Giang sơn hữu chủ ai nhủ em lo
Rồi đây tái tạo cơ đồ
Sẽ có cây cho chim đậu, cũng có đò cho em đi.
(Theo Tôn nữ Hỷ Khương - "Tiếng hát sông Hương")
Sự khẳng định của cụ Ưng Bình nay đã trở thành sự thực.
T.T.B
(TCSH47/05-1991)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
QUẾ HƯƠNG
Năm tháng trước, về thăm Huế sau cơn đại hồng thủy, Huế ngập trong bùn và mùi xú uế. Lũ đã rút. Còn lại... dòng-sông-nước-mắt! Người ta tổng kết những thiệt hại hữu hình ước tính phải mươi năm sau bộ mặt kinh tế Thừa Thiên - Huế mới trở lại như ngày trước lũ. Còn nỗi đau vô hình... mãi mãi trĩu nặng trái tim Huế đa cảm. -
THU TRANG
Độ hai ba năm thôi, tôi không ghé về Huế, đầu năm 1999 này mới có dịp trở lại, thật tôi đã có cảm tưởng là có khá nhiều đổi mới. -
TUỆ GIẢI NGUYỄN MẠNH QUÝ
Có lẽ bởi một nỗi nhớ về Huế, nhớ về cội nguồn - nơi mình đã được sinh ra và được nuôi dưỡng trong những tháng năm dài khốn khó của đất nước, lại được nuôi dưỡng trong điều kiện thiên nhiên vô cùng khắc nghiệt. Khi đã mưa thì mưa cho đến thúi trời thúi đất: “Nỗi niềm chi rứa Huế ơi/ Mà mưa xối xả trắng trời Trị Thiên…” (Tố Hữu). Và khi đã nắng thì nắng cho nẻ đầu, nẻ óc, nắng cho đến khi gió Lào nổi lên thổi cháy khô trời thì mới thôi. -
PHƯƠNG HẠNH
Vĩ Dạ ơi! Đừng trách "Sao không về chơi thôn Vỹ, Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên" (1). Tôi đã về nơi Hàn Mặc Tử gửi hồn thơ ấy; cũng đã đến thăm khu kinh thành rực rỡ vàng son nằm bên tả ngạn sông Hương với cửa Ngọ, điện Thái Hòa, điện Cần Chánh, điện Kiên Trung, cung Khôn Thái... cổ kính; lầu Tàng Thơ, hồ Tịnh Tâm man mác hương sen...; khu Đông Ba, khu Gia Hội, khu Bến Ngự tưởng nhớ "ông già Bến Ngự" hơn một lần qua Tây Nam Bộ gieo mầm cách mạng(2)...
.png)
.png)
