Không khí Xuân Đinh Dậu 2017 đang lan tràn khắp nơi. Những trang báo tết của Sông Hương được hình thành trong những ngày nắng mới lên sau hai tháng kỷ lục mưa Huế dầm dề hiếm có xưa nay. Đất trời đã chuyển vận theo biến đổi khí hậu, đó là những lời nhắc nhở của tạo hóa, và từ đó, nhân loại cũng phải nhìn nhận lại cách ứng xử của mình - “phải biết lễ độ trước thiên nhiên”. Xa hơn, con người đã đến lúc cần nhìn lại về cuộc sống của mình như thế nào cho đúng bản chất đời sống mà tạo hóa đã ban cho.
Một trong những lẽ sống đầy minh triết của người dân Việt Nam là hòa mình gần gũi với thiên nhiên. Bác Hồ trong hành trình tiếp bước di sản văn hóa dân tộc đã phát động “Tết trồng cây” từ năm 1959. Bài viết mở đầu cho tạp chí số này, nhắc lại lời dạy của Người: “Phải bảo vệ rừng như bảo vệ nhà cửa của mình”; lời nhắn nhủ ấy, sau bao năm vẫn còn thời sự không chỉ trong mỗi độ xuân về.
Năm Đinh Dậu, con Gà lại được luân phiên cầm lá cờ xuân cất tiếng gáy chào năm mới trong chu kỳ 12 con giáp vốn được nhiều người cho là xuất xứ từ Việt Nam. Bài viết “Gà - từ biểu tượng văn hóa đến biểu trưng ngôn ngữ và văn học” sẽ giúp bạn đọc hệ thống lại về biểu tượng xuyên văn hóa của Gà; hình ảnh Gà trong văn hóa tín ngưỡng, trong ngôn ngữ đời sống và văn chương Việt Nam. Với những giá trị đặc trưng của hình tượng con Gà, chúng ta nhận ra đặc tính tư duy, tâm thức văn hóa của tiếng Việt và dân tộc Việt.
Tết ở vùng đất Cố đô Huế vốn mang nhiều màu sắc lễ nghi, tâm linh và nhiều hoạt động lễ hội, vui xuân phong phú, mang đậm bản sắc vùng văn hóa Huế. Người dân Huế xưa chơi Tết thật lắm công phu. Không kể những trò trong cung vua phủ chúa, trò vui nơi thôn dã cũng rất phong phú với bài chòi, đu tiên, đua ghe, đấu vật, bầu cua tôm cá, xăm hường, tứ sắc… Không khí Tết xưa và nay sẽ được nhiều bài viết trong số báo này điểm tô cho bạn đọc hình dung.
Mùa xuân, chúng ta vui theo tiếng cười hồn nhiên của trẻ thơ, như lệ thường hàng năm trên báo tết, Sông Hương để dành một số trang cho tuổi thiếu nhi. Năm nay chúng ta sẽ nghe các em lý giải bằng huyền sử vì sao quả đất xanh? “Hành tinh xanh” - cụm từ đầy yêu thương này một lần nữa nhắc nhở ý thức của nhân loại trong hành trình tồn tại và phát triển. Làm sao để trái đất mãi xanh để duy trì cuộc sống hạnh phúc cho toàn thế giới đang là câu hỏi đầy trách nhiệm dành cho tất cả mọi người đã dự phần trong cuộc sống hôm nay.
Trước mùa xuân, Sông Hương kính chúc quý bạn đọc một năm mới nhiều hạnh phúc, quý bạn viết nhiều niềm vui sáng tạo, chúc tất cả chúng ta một năm mới an khang, thịnh vượng.
BAN BIÊN TẬP
- Thư Tòa soạn
- NGẪM TỪ CHUYỆN “TẾT TRỒNG CÂY” CỦA BÁC HỒ - Vĩnh An
VĂN:
- TRUYỀN THUYẾT VỀ KÊ QUYỀN - Trần Bảo Định
- ĐỒI MA - An Phú - 17
- HẢI ĐƯỜNG DƯỚI ĐẤT… - Thái Kim Lan
- NHỮNG MÙA XUÂN LỮ THỨ - Lê Vũ Trường Giang
- 29 TẾT RA NGỒI CÀ PHÊ QUÁN CHỢ… - Vũ Dy
THƠ:
NGUYÊN QUÂN - ĐÔNG HÀ - TIẾN THẢO - NGUYỄN HOÀNG THỌ
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO - LÊ NGÃ LỄ - CAO QUẢNG VĂN - VĨNH NGUYÊN NGUYỄN ĐÔNG NHẬT - TRẦN HỮU DŨNG - BẠCH DIỆP - NG.H. DAO TRÌ
TRIỆU TỪ TRUYỀN - TỪ HOÀI TẤN - TRỊNH BỬU HOÀI - PHẠM BÁ THỊNH
NGUYỄN ĐẠT - NGÀN THƯƠNG - VŨ TRỌNG QUANG - ĐỨC SƠN
LƯƠNG VIẾT KHIÊM - NGUYỄN DUY TỪ - NGUYỄN MAN KIM
NGUYỄN THIỀN NGHI - HOÀNG VŨ THUẬT - NGÔ ĐÌNH HẢI
TRIỆU NGUYÊN PHONG - P.N.THƯỜNG ĐOAN - NGUYỄN LOAN
HOÀNG XUÂN THẢO - PHẠM TRƯỜNG THI
NHẠC:
- HƯƠNG XUÂN - Nhạc & Lời: Tú Minh
- TINH KHÔI MÙA XUÂN - Lời: Nguyễn Lãm Thắng & Nhạc: Trương Pháp
- XUÂN VỀ TRÊN QUÊ HƯƠNG - Nhạc: Võ Phương Anh Lợi & Thơ: Lâm Vũ Nhi
TRANG THIẾU NHI:
- HUYỀN SỬ QUẢ ĐẤT XANH - Thanh Duy
- KHI GÃ NGHỆ SĨ YÊU - Nguyễn Trương Khánh Thi
Thơ:
NGUYỄN VĂN THANH
Anh gà trống
- ĐÔNG HƯƠNG
Đúng giờ
- Năm Dậu nói chuyện gà:
- GÀ, TỪ BIỂU TƯỢNG VĂN HÓA ĐẾN BIỂU TRƯNG NGÔN NGỮ VÀ VĂN HỌC - Nguyễn Văn Hùng
HUẾ DÒNG CHẢY VĂN HÓA:
NGÀY CUỐI NĂM VÀ CÔNG TÁC CHUẨN BỊ CHO NĂM MỚI CỦA CÁC VUA TRIỀU NGUYỄN - Thơm Quang
TÁC GIẢ - TÁC PHẨM & DƯ LUẬN:
- TẢN MẠN VỀ BÌA BÁO XUÂN NGÀY XƯA - Trần Viết Ngạc
- NGHỆ THUẬT NÓI LÁI TRONG THƠ CỦA NGUYỄN KHOA VY VÀ VÕ QUÊ - Triều Nguyên
- Cuộc xướng họa thơ năm Ất Dậu 2005:
- ĐẦU NĂM ẤT DẬU, KHAI BÚT TẠI HÀ THÀNH - Trần Văn Khê
- Bìa 1: Tác phẩm “TĨNH VẬT” (Sơn dầu) của họa sĩ ĐỖ DUY TUẤN
- Minh họa: Đặng Mậu Tựu, Nhím
T.Giang (tổng hợp)
Cách đây gần 100 năm nhiều công trình kiến trúc ở Huế vẫn còn nguyên vẹn, chưa bị xuống cấp và đổ nát như bây giờ.
Nhiều hình ảnh quý giá về kinh thành Huế của nhà Nguyễn trong khoảng năm 1919-1926 đã được nhiếp ảnh gia Pháp ghi lại...
Trong khuôn viên lăng vua Minh Mạng ở Huế có một di tích độc đáo nhưng ít người biết đến, đó là Tả tùng phòng trên núi Tịnh Sơn. Điểm đặc biệt của công trình này là cánh cửa vòm cuốn đã bị một cây si cổ thụ "nuốt chửng". Đây là minh chứng cho sức mạnh tàn phá của thiên nhiên và thời gian đối với các công trình do con người xây dựng.
Một bà Hoàng con đại gia, vợ ông vua Nguyễn nổi tiếng, nhan sắc Việt
Người Huế vốn là người xứ kinh kỳ, nên lời ăn tiếng nói, cung cách ứng xử, đi lại cũng nhẹ nhàng, tri thức. Ẩm thực cung đình Huế cũng mang nhiều nét ảnh hưởng của cung cách hoàng gia: Ăn uống nhẹ nhàng, khoan thai, các món ăn ngoài khẩu vị ngon phải nhẹ và thanh, cách trình bày cũng phải đẹp, bắt mắt.
Ba giờ sáng, tại Đàn Nam Giao (Thừa Thiên Huế), không còn nghe tiếng hô đức vua xa giá, chỉ có âm thanh rì rầm dội vào rừng thông và những ánh mắt hướng về linh vị đặt trên bàn thờ. Những người dân đến Đàn Nam Giao để nguyện xin sự viên mãn, gia đình bình an.
Kinh thành ở cố đô Huế vốn là vùng đất thấp trũng. Người xưa đã làm những gì để chống ngập cũng là một bài học đáng tham khảo cho chúng ta hôm nay.
Trấn Hải thành là công trình đã chứng kiến trang sử bi thương của Huế trong công cuộc chống giặc ngoại xâm cuối thế kỷ 19.
Vào cung là đến với cuộc sống giàu sang nhung lụa nhưng với phần lớn cung nữ, Tử Cấm thành lại là nơi chôn vùi tuổi xuân của họ.
Nhà rường Huế đã trở thành một di sản vô cùng quý báu của kiến trúc cổ Việt Nam. Tiếp nối kiểu nhà rường của người Việt tại quê cũ Hoan-Ái, cư dân Thuận Hóa với năng khiếu thẩm mỹ sáng tạo, đức tính cần cù và bàn tay khéo léo đã tạo cho nhà rường xứ Huế một bản sắc độc đáo.
Nhà rường Huế đã trở thành một di sản vô cùng quý báu của kiến trúc cổ Việt Nam. Tiếp nối kiểu nhà rường của người Việt tại quê cũ Hoan-Ái, cư dân Thuận Hóa với năng khiếu thẩm mỹ sáng tạo, đức tính cần cù và bàn tay khéo léo đã tạo cho nhà rường xứ Huế một bản sắc độc đáo.
Theo sử sách chép lại, không chỉ có triều vua Trần quy định việc anh - em - cô - cháu trong họ lấy nhau với mục đích không để họ ngoài lọt vào nhằm nhăm nhe ngôi báu, mà thời nhà Nguyễn – triều đại cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam cũng xảy ra hiện tượng này.
Gần 150 năm giữ vai trò là kinh đô của cả nước, triều Nguyễn được nhận định là một triều đại quân chủ đặc biệt nhất trong tất cả các triều đại quân chủ ở nước ta. Riêng số lượng sách vở được biên soạn dưới triều này cũng nhiều hơn toàn bộ di sản của các triều đại khác cộng lại.
Từ Dụ Thái Hậu nổi tiếng là một bà hoàng yêu nước thương dân. Tiếc rằng lăng mộ của bà đã bị thời gian và con người hủy hoại...
Du lịch Huế, ngoài thăm quan những địa điểm nổi tiếng như Đại Nội, Chùa Thiên Mụ, hệ thống lăng tẩm của các vua chúa triều Nguyễn,... thì Huế còn sở hữu nhiều điểm đến thú vị mà bạn chưa khám phá hết.
Ở Việt
“Toàn bộ cuốn sách làm bằng bạc mạ vàng, chỉ có 5 tờ (10 trang) nhưng nặng tới 7 ký, xuất hiện vào thời vua Thiệu Trị (1846), có kích cỡ 14×23 cm..."
Gắn liền với một giai thoại từ thời mở làng, trải qua hàng trăm năm, người dân xã Hương Thọ, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên - Huế truyền tai nhau những câu chuyện huyền bí về một hòn “đá lạ” ở điện Mẹ Nằm.
Với quyền lực cùng sự tàn nhẫn vô hạn, Ngô Đình Cẩn được mệnh danh là "Bạo chúa miền Trung" trong suốt thời gian Ngô Đình Diệm nắm quyền.
Lăng mộ của chúa Nguyễn Phúc Tần còn được gọi là lăng Chín Chậu, có nhiều nét độc đáo so với lăng mộ các chúa Nguyễn khác.