Kỷ niệm 73 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2018), Sông Hương giới thiệu bài viết “Báo Dân trong dòng chảy báo chí cách mạng Thừa Thiên Huế và miền Trung”; tờ báo công khai khổ lớn đầu tiên ở Huế và của Xứ ủy Đảng cộng sản Đông Dương Trung Kỳ. Sau 80 năm nhìn lại, với tầm vóc trí tuệ và bản lĩnh cách mạng cấp tiến, những người cầm chịch đã đưa tờ báo vượt qua những quy định hà khắc của chế độ thực dân cũng như áp lực kiểm duyệt của Chính phủ Nam Triều, đã cho in nhiều bài viết thiết thực, động viên, giác ngộ cho hàng vạn quần chúng nhân dân trong phong trào chính trị rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, góp phần đoàn kết đấu tranh vận động dân chủ 1936 - 1939, tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945.
Bìa Sông Hương số 354
Ban Biên tập Sông Hương luôn mong muốn trong một số báo có một truyện ngắn viết theo lối truyền thống và một truyện ngắn hiện đại. Số này là truyện ngắn Chùm hoa xoan lỗi hẹn và Bướm. Câu chuyện về vua Hàm Nghi giữa muôn vàn khó khăn nhưng với tấm lòng yêu nước đã nhận được sự chở che từ phía nghĩa quân với những nhân vật cụ thể mang dấu ấn lịch sử; truyện ngắn Chùm hoa xoan lỗi hẹn lấp lánh những phận đời trong suốt. Có thể ai đó sẽ ngờ về một chiến công lớn đã nương vào niềm tin “hướng về” những phận nữ mong manh; thì trong không gian gió bụi này “dòng sông mùa thu” tỏa nắng từ trái tim một nữ nhi hướng đạo dẫu còn bề bộn lòng trần đã in dấu bóng nam nhi quân tử trong cuộc đời chiến trận đa đoan. Ở truyện ngắn Bướm, chiếc chìa khóa như một giả định từ người bạn đã tự biến mất bằng cách bước vào một thực tại giữa muốn sống và có thể chết, một giao điểm tạm trong dòng thời gian. Câu chuyện dẫn dụ người đọc đi vào mê cung bằng dọng văn pha chút trinh thám song đã ùa vào thực tại từ ẩn ức của một mối tình bỗng dưng như mây huyễn tan nhanh.
Mục Huế - dòng chảy văn hóa giới thiệu bài nghiên cứu về vị văn thần lỗi lạc dưới triều Nguyễn - Tiến sĩ Trần Đạo Tiềm - một trong số các vị giảng sư người Việt thuộc thế hệ đầu tiên đứng trên bục giảng trường Quốc Học Huế và là Quản giáo trường Quốc Học. Một con người suốt hai thập niên quyết chí ghi danh bằng được vào bảng vàng; một ví dụ điển hình của những nhà Nho lận đận khoa cử nhưng khi đỗ làm quan đã có công danh rạng rỡ nhờ vào Tài - Đức song toàn.
Phần thơ với những bài thơ sinh ra “lúc đám mây lặng yên/ trước khi bão nổi”. Và tình đời thăm thẳm qua những dòng thơ thiếu nhi viết về ngày Hiếu hạnh, với nỗi hoài niệm dễ thương khiến ta ngỡ ngàng: “Nội bỏ tuổi thơ đi đâu mất”. Hay đó là nỗi nhớ mênh mang về cha: “Chén trà in giọt trăng đau/ Điếu cày như vẫn vương màu mây trôi/ Nén hương con thắp lên trời/ Khói loang vẽ một dáng ngồi mênh mông”.
Dưới đây là mục lục chi tiết:
- BÁO DÂN TRONG DÒNG CHẢY BÁO CHÍ CÁCH MẠNG THỪA THIÊN HUẾ VÀ MIỀN TRUNG - Nguyễn Thái Sơn
VĂN
- CHÙM HOA XOAN LỖI HẸN - Nguyễn Minh Đức
+ Minh họa: Họa sĩ Ngô Lan Hương
- BƯỚM - Đỗ Quang Vinh
+ Minh họa: Họa sĩ Phan Thanh Bình
THƠ
- TRƯƠNG CÔNG TƯỞNG
+ Giấc mơ của thời thiếu nữ
+ Mở ra tưởng tượng
- PHẠM VĂN VŨ
+ Hình như
+ Dưới cánh cửa chùa
- NGUYỄN THỤY VÂN ANH
+ Người đàn bà và đứa trẻ
+ Không dưng khóc cười
- CHÂU THU HÀ
+ Sinh nhật
- PHAN DUY
+ Những con số ngược chiều nhau
- LÊ THÀNH NGHỊ
+ Vô thức ngã ba Đồng Lộc
+ Một ngày đầy gió
- HOÀNG THỤY ANH
+ Nỗi buồn và em
- NGUYỄN CHÍ NGOAN
+ Hỏi…
+ Người đàn bà trong đêm
- MAI VĂN HOAN
+ Chia sẻ cùng vua Thành Thái
- NGUYEN SU TU
+ Ở trọ
- NGƯNG THU
- Cõi hư
- VÕ NGỘT
+ Ngôi nhà cũ
- NGUYỄN VĂN SONG
+ Dáng cha
- PHAN HOÀI THƯƠNG
+ Ánh đèn của nội
NHẠC
- MUỐN ĐƯỢC VỀ THĂM HUẾ - Nhạc và lời: Trương Pháp
- CON ĐƯỜNG XANH - Nhạc: Nguyễn Hoàng Dương; Thơ: Viên Chính - (Bìa 4).
CỬA SỔ NHÌN RA VĂN HỌC THẾ GIỚI ĐƯƠNG ĐẠI
- NHỮNG KẺ VĂN MINH - Claude Farrère (Lê Trọng Sâm dịch)
+ Minh họa: Họa sĩ Đặng Mậu Tựu
NGHIÊN CỨU VÀ BÌNH LUẬN
- PHÁC HỌA TIẾN TRÌNH TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ VIỆT NAM TỪ GIAI ĐOẠN TRUNG ĐẠI ĐẾN NAY – Nguyễn Văn Hùng
- MỰC IN DẦN DẦN BIẾN MẤT: THƠ VÀO CUỐI THỜI VĂN HÓA IN ẤN (Phần cuối) - Điểm Thọ dịch
HUẾ - DÒNG CHẢY VĂN HÓA
- TIẾN SĨ TRẦN ĐẠO TIỀM - VỊ VĂN THẦN LỖI LẠC - Đỗ Minh Điền
TÁC GIẢ - TÁC PHẨM
- THƠ VÀ TRƯỜNG CA HỮU THỈNH - TƯƠNG HỢP VÀ ĐA THANH - Hồ Thế Hà
- THƠ TRƯƠNG ĐĂNG DUNG TRONG CẢM NHẬN CỦA TÔI - Giáng Vân
- Thư tín Sông Hương
NHỮNG KHOẢNH KHẮC ĐẸP (Bìa 3)
- GIA ĐÌNH VOỌC Ở SƠN TRÀ. Ảnh: Chung Thái
- Bìa 1: Tác phẩm “KÝ ỨC DÒNG HƯƠNG (Acrylic, 100cm x 200cm, 2017) của Họa sĩ Phan Thanh Bình
- Bìa 2: MƯA TRONG TRANH CỦA ALEXANDER BOLOTOV - Khả Hân
- Vinhet: Nhím
BAN BIÊN TẬP
“Ngài” rùa đá được xem như một trong hai linh vật để trấn yểm vùng đất Phú Lộc (Thừa Thiên - Huế), trên đầu “ngài” còn có một chữ Vương.
Huế có những sáng mờ sương, sương giăng kín những tuyến phố, bầu trời như sà xuống tận đầu người, xứ Huế vốn mộng mơ càng thêm huyền ảo.
Lối kiến trúc độc đáo thuộc hệ phái thevarada (Nam tông) tạo cho chùa Thiền Lâm một nét đẹp khác biệt so với các cổ tự đất cố đô.
Cố đô Huế bây giờ không còn trầm mặc, phong cảnh về đêm thật quyến rũ bởi việc chiếu sáng nghệ thuật cầu Trường Tiền.
Sáng 10-3, Sở VHTT&DL tỉnh Thừa Thiên- Huế phối hợp với UBND huyện A Lưới đã tổ chức lễ hội Ariêu Car_một trong những lễ hội văn hóa truyền thống lớn với sự tham gia đông đảo cộng đồng người dân tộc thiểu số Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy đang sinh sống ở địa bàn vùng cao huyện A Lưới .
Nhà vườn An Hiên, phủ thờ Công chúa Ngọc Sơn, Xuân Viên Tiểu Cung... là những nhà vườn đẹp bậc nhất xứ Huế. Hệ thống kiến trúc dân gian này là một điểm nhấn trong khám phá nét đẹp văn hóa Cố đô.
Lễ hội A riêu Car là dịp để các dân tộc hội tụ, thể hiện tinh thần đoàn kết, tính cộng đồng, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống.
Là món ăn có cái tên khiến nhiều người phải ngẩn ra vì nghe quá lạ, canh chột nưa chinh phục thực khách bởi hương vị đậm chất quê và cái tình của người dân Huế.
SHO - Sáng ngày 21/2 (14 Tháng Giêng năm Bính Thân), Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế đã tổ chức chuyến đi Viếng mộ thi nhân tại các nghĩa trang trên địa bàn thành phố Huế tưởng nhớ các văn nghệ sĩ đã khuất . Đây là năm thứ tám văn nghệ sĩ Cố đô Huế tổ chức đi viếng mộ thi nhân vào dịp Tết Nguyên tiêu.
Không biết có tự bao giờ mà hoa tre là lễ vật không thể thiếu trong lễ "cúng bổn mạng" đầu năm của mỗi gia đình xứ Huế. Nội tôi kể rằng: Thuở xưa khi chưa có "ông tổ" khai sinh ra loại hoa tre thì người ta "cúng bổn mạng" bằng hoa thọ. Hoa thọ mang ý nghĩa trường tồn, cầu mong được sống lâu để sum vầy cùng con cháu.
Là kinh đô xưa cổ còn được lưu giữ gần như toàn vẹn nhất cho đến bây giờ, Tết ở Huế tượng trưng cho sợi dây liên kết giữa quá khứ và hiện tại.
Cặp rắn này chỉ xuất hiện tại chùa vào các ngày sóc vọng (các ngày 1, 15, 30 hàng tháng) và trú lại qua đêm trong hang cây da cổ thụ rồi lặng lẽ bỏ đi. Thấy chuyện lạ, một số người cho rằng đây là đôi rắn “có chân tu” nên mới về chùa để “nghe giảng giải kinh Phật”...
Bấy lâu nay, nhiều người dân, du khách vẫn thường nhắc đến con rùa khổng lồ thi thoảng xuất hiện trên dòng sông Hương, đoạn trước mặt điện Hòn Chén (thuộc thôn Ngọc Hồ, phường Hương Hồ, thị xã Hương Trà, Thừa Thiên – Huế). Người dân địa phương gọi đó là “rùa thần”.
Có thể nói, trong số hàng trăm sản phẩm bằng tre của các nghệ nhân làng Bao La (xã Quảng Phú, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên - Huế) tạo nên, chúng tôi ấn tượng nhất là đèn lồng các loại. Từ đèn ú, đèn lục giác, bát giác… Tuy khác nhau về mẫu mã, hình dáng nhưng tất cả đều chan chứa tâm tình, gửi gắm “cái hồn” của làng nghề nơi đây.
Bên cạnh lớp nghệ nhân "vàng", lớp những nghệ sỹ "măng non" - nghệ sỹ trẻ là thế hệ mới sẽ đồng hành cùng nghệ thuật Ca Huế trên con đường phát huy giá trị di sản này ra cộng đồng, tiến tới hội nhập di sản quốc tế. Do đó, việc làm sao để truyền lại vẹn nguyên bản sắc, đúng cái "chất" của Ca Huế cho lớp nghệ sỹ trẻ kế tục cũng đang là vấn đề được các ban, ngành quan tâm.
Chuyên đề trọng điểm của số báo này, dành nhiều trang về Hoàng Phủ Ngọc Tường - nhà văn, nhà văn hóa Huế. Những trang văn của ông, như chiếc đũa thần, thức dậy những vỉa tầng văn hóa Huế. Một điều khác, ông cùng bạn bè thuở ấy, với một hệ mỹ cảm khác biệt, đã tạc vào văn nghệ Huế, Việt Nam những giá trị trường cửu.
Với những giá trị mà cổ vật cung đình Huế vốn có, và với “quê hương” nó được sinh ra, cố đô Huế xứng đáng đón nhận lại những cổ vật quan trọng một thời của cha ông.
Với những giá trị mà cổ vật cung đình Huế vốn có, và với “quê hương” nó được sinh ra, cố đô Huế xứng đáng đón nhận lại những cổ vật quan trọng một thời của cha ông.
Tại Huế, toàn bộ các ấn quý bằng vàng, bạc, ngọc hay còn gọi là Kim Ngọc Bảo Tỷ đến nay không còn một chiếc nào. Có lẽ thật sự đây là điều đáng tiếc nhất khi xuất xứ những chiếc ấn quý đó đều từ Huế mà ra.
Những biến cố của lịch sử đã khiến cho một lượng cổ vật lớn và quý hiếm đã “biến mất” khỏi cố đô Huế. Hãy cùng lật lại những điểm mốc ấy.