Tháng chín, mùa thu, các cánh đồng làng quê vào vụ gặt, hương lúa mới, mùi rơm rạ tỏa khắp vùng ngoại ô. Và những cơn mưa đầu mùa sau những tháng hè khát cháy đã đổ xuống, không gian như mềm hẳn ra, dịu dàng dưới mưa… Cảm nhận mùa thu rõ rệt nhất trong những ngày này đang như thể bàng bạc hơn trong không gian cỏ cây ở các làng mạc…
Âm hưởng mùa thu, âm hưởng làng quê bàng bạc, và lan tỏa cả vào trong các trang văn tạp chí số này. Những câu chuyện huyền thoại làng quê, những câu chuyện xưa, những câu chuyện nay, hiện thực đẫm chất huyền ảo hay huyền ảo đậm chất hiện thực cứ xoắn xuýt vào nhau tạo nên những cốt truyện lạ quen… Ít nhiều, chúng sẽ gợi lại cho bạn đọc về ký ức một thời chưa xa, những ký ức chưa phai nhạt hoàn toàn dẫu thời gian đang lao đi rất nhanh trên các màn hình smartphone…
Và “Xin gió - đừng đem tiếng chim đi nhé/ kẻo mẹ ta buồn”, là tiếng khẩn cầu của nỗi lòng tha thiết, một câu thơ trong những bài thơ khởi nguồn từ nhịp tim run rẩy trước cận cảnh những ngôi làng đang bị nền công nghiệp hiện đại đe dọa xóa mờ dấu tích, có ở trong số báo này.
Trong số những di sản văn hóa Huế cận đại, bộ tạp chí BAVH (Bulletin des Amis du Vieux Hué - “Những người bạn Cố đô Huế”) được ghi nhận là một trong những kho tàng vô giá. Trong các năm 2013, 2014, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức các chuyên đề liên quan đến sự kiện 100 năm BAVH; trong đó, bên cạnh nhìn nhận lại những giá trị vượt qua thời gian và cả những hạn chế, thiếu sót của BAVH, đã có những bài viết nhắc đến một yếu nhân sáng lập BAVH - Léopold Cadière (1869 - 1955). Một bài viết trong số báo này, về Léopold Cadière, sẽ lý giải rõ hơn về tiến trình từ “Thân Việt” đến “Hoài Việt” của nhiều nhân sĩ, trí thức Pháp thời bấy giờ, mà Léopold Cadière là một trong những con người điển hình. Làm sáng rõ điều này, cũng là làm sáng rõ hơn những giá trị minh triết của đời sống văn hóa Việt Nam.
Một bài viết nghiên cứu khái quát nghệ thuật trong sáng tác Nguyễn Du giới thiệu trong số này, đã đem đến nhiều luận điểm lý thú. Ví như: tỷ lệ khái quát trong Truyện Kiều là thấp nhất, trong Văn chiêu hồn là cao nhất; về văn chương nghệ thuật, Nguyễn Du có những khái quát “kinh nhân” (kinh động lòng người)… Trong khối sầu thương mang tên Tố Như, những chữ “sầu, thương, bi ai, oán, hận, đau buồn, xót xa…” xuất hiện với tần số rất cao trong thơ… Bài viết qua đó đem lại cho người đọc kiến giải hay về những “nhân” và “duyên” đã chung đúc nên thiên tài Nguyễn Du.
Cuối cùng, những trang viết tuổi hồng dành cho các em, như là những tín hiệu mới về những cây bút mới sẽ góp phần cho nền văn nghệ xứ Huế tương lai. Chúc các em mãi đong đầy nhiệt huyết văn chương để tiếp tục hành trình…
Và chúc tất cả quý bạn đọc một mùa thu đầy hương vị…
BAN BIÊN TẬP
Mục lục số 331 tháng 09 - 2016
VĂN:
- HAI ÔNG KẺ KHOÁN HAI LÀNG GIÁP RANH - Vĩnh Nguyên
- GIÓ XANH - Phạm Duy Nghĩa
- Ô LÂU, SÔNG QUÊ BẾN NHỚ - Phi Tân
THƠ:
TRẦN PHÁ NHẠC - HOÀNG VŨ THUẬT - ĐỖ VĂN KHOÁI - ĐỨC SƠN
NGUYỄN ĐÔNG NHẬT - NGUYỄN NGỌC PHÚ - HƯỜNG THANH - NGUYỄN DUY TỪ
VÕ NGỘT - VÂN PHI - PHẠM ÁNH
NHẠC:
- DÒNG HƯƠNG NHỚ BÁC - Nhạc & Lời: Phạm Phước Nghĩa
- NHỚ HUẾ - Nhạc: Dương Toàn Thiên & Thơ: Hồ Minh - Bìa
TRANG THIẾU NHI: CÂY BÚT TUỔI HỒNG 2016
- ẤU THƠ TRONG TÔI LÀ... Đậu Gia Bảo Thi
- TÂM SỰ CỦA HAI CON GÀ - Hồ Nguyễn Dạ Thảo
- NGÀY ẤY, BẠN VÀ TÔI - Huỳnh Ý Nhi
CỬA SỔ NHÌN RA VĂN HỌC THẾ GIỚI ĐƯƠNG ĐẠI:
- Thơ CHRISTOPHER MERRILL - Văn Cầm Hải dịch - 54
NGHIÊN CỨU & BÌNH LUẬN:
- KHÁI QUÁT NGHỆ THUẬT TRONG SÁNG TÁC CỦA NGUYỄN DU - Nguyễn Thị Bích Hải - 57
-TỪ “THÂN VIỆT” (ANNAMOPHILIE) ĐẾN HỘI CHỨNG “HOÀI VIỆT” (NAMSTALGIE) CỦA “CHỦ BÚT ĐÔ THÀNH HIẾU CỔ” (BULLETIN DES AMIS DU VIEUX HUE - BAVH) - Đỗ Trinh Huệ -
- GIẤC MƠ MỸ VÀ NGƯỜI MỸ DA ĐEN TRONG TIỂU THUYẾT TONI MORRISON - Nguyễn Thị Tuyết
TÁC GIẢ - TÁC PHẨM & DƯ LUẬN:
- PHẠM THẾ NGŨ VÀ VIỆT NAM VĂN HỌC SỬ GIẢN ƯỚC TÂN BIÊN -
Phạm Phú Uyên Châu - Phạm Phú Phong
- CÔNG ÁN THIỀN VÀ HỘI HỌA - Huệ Viên
HUẾ DÒNG CHẢY VĂN HÓA:
- QUẬN VƯƠNG VĨNH TƯỜNG: VỊ HOÀNG TỬ HAY THƠ QUA BÀI TỰA CỦA QUẢNG KHÊ TRƯƠNG ĐĂNG QUẾ - Hoàng Ngọc Cương
- Bìa 1: “MÀU TRẮNG” - Tranh của UYÊN HUY
- Phụ bản bìa 3: “NGHỆ THUẬT CỦA JEAN DUBUFFET”- TUỆ NGỌC
- Những khoảnh khắc đẹp: “HOA LƯỚI” - Ảnh NGUYỄN PHÚC XUÂN LÊ
- Minh họa: ĐẶNG MẬU TỰU, NHÍM
T.Giang tổng hợp
Chiều ngày 31/7, Trung tâm Nghệ thuật Lê Bá Đảng và Điềm Phùng Thị phối hợp với Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Thừa Thiên Huế và Hội Mỹ thuật Thừa Thiên Huế đã tổ chức triển lãm mỹ thuật “Sắc Thu”. Đây là lần thứ hai triển lãm “ Sắc thu” được tổ chức nhân kỷ niệm 61 năm Ngày thành lập Hội Mỹ thuật Việt Nam (1957 - 2018).
Kỷ niệm 73 năm Cách mạng Tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2018), Sông Hương giới thiệu bài viết “Báo Dân trong dòng chảy báo chí cách mạng Thừa Thiên Huế và miền Trung”; tờ báo công khai khổ lớn đầu tiên ở Huế và của Xứ ủy Đảng cộng sản Đông Dương Trung Kỳ. Sau 80 năm nhìn lại, với tầm vóc trí tuệ và bản lĩnh cách mạng cấp tiến, những người cầm chịch đã đưa tờ báo vượt qua những quy định hà khắc của chế độ thực dân cũng như áp lực kiểm duyệt của Chính phủ Nam Triều, đã cho in nhiều bài viết thiết thực, động viên, giác ngộ cho hàng vạn quần chúng nhân dân trong phong trào chính trị rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, góp phần đoàn kết đấu tranh vận động dân chủ 1936 - 1939, tiến tới tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945.
Sáng ngày 13/7, Ủy ban nhân dân Thành phố Huế đã tổ chức Hội nghị chuyên đề “ Định hướng các loại hình dịch vụ, du lịch trên địa bàn thành phố Huế.
Chiều ngày 10/7, Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp với Tạp chí Sông Hương tổ chức buổi tọa đàm “Về bản di chúc của vua Tự Đức và về một tấm bản đồ của quân đội triều Nguyễn” do nhà nghiên cứu, diễn giả Trần Viết Ngạ trình bày, diễn ra tại Tòa soạn Tạp chí, số 9 Phạm Hồng Thái, thành phố Huế.
Nhân kỷ niệm 80 năm ngày Báo Dân – cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng Sản Đông Dương Xứ ủy Trung Kỳ ra số đầu tiên tại Huế (6/7/1938-6/7/2018), Hội Nhà báo tỉnh phối hợp cùng với Báo Thừa Thiên Huế đã tổ chức hội thảo khoa học: “Báo Dân trong dòng chảy báo chí cách mạng” tại Hội trường khách sạn Hương Giang (51 Lê Lợi, Huế).
Tháng 7, những dòng văn viết về ngày Thương binh Liệt sĩ 27/7 như nghẹn lại, nhói lòng người đọc bằng những “câu thơ đắp cho linh hồn ngang dọc”. Tháng 7 nhớ về các chiến sĩ đã vĩnh viễn nằm lại Trường Sơn, hay Trường Sa với những ngôi mộ gió quanh các bãi bờ. Những người bị vùi tuổi xuân nơi địa ngục trần gian Côn Đảo, và hôm nay lớp con cháu cầm ký ức của cha ông nơi đã trở thành chứng tích cho lòng quả cảm anh hùng, để cảm nhận những người tù chính trị ngày trước vẫn như còn ấm từng dấu nằm và lời thì thầm trao truyền niềm tin vào một ngày mai ánh bình minh xuyên vào hốc tối đau thương.
Vào lúc 15h30 ngày 28/06, nằm trong Chương trình Phát triển Không gian Văn hóa và Chương trình Tình Sông Hương, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức buổi lễ khai mạc phòng triển lãm tranh “Ngày mới 2018” của bốn họa sĩ khuyết tật đến từ Yên Bái, Hà Tĩnh, Đà Nẵng và Thừa Thiên Huế với sự hỗ trợ cũng như kết nối của kỹ sư Nguyễn Quỳnh Hoa đến từ Hà Nội tại hội trường tạp chí.
Chiều ngày 22/6, tại Bảo tàng Văn hóa Huế đã diễn ra lễ khai mạc chuyên đề “Hương sắc bánh Huế”. Đây là hoạt động chào mừng ngày gia đình Việt Nam.
Chiều ngày 19/6, Ban Tổ chức giải báo chí - Hội Nhà báo tỉnh tổ chức kỷ niệm 93 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam và trao giải báo chí tỉnh Thừa Thiên- Huế lần thứ XI-2018.
Tối 18/6, tại Hội trường trường Đại Học Y Dược Huế đã diễn ra đêm nhạc Flamenco, guitar cổ điển của cha con nghệ sĩ Michel Grizard và Helena Cueto.
Triển lãm Ký họa Huế 2018- Một thoáng Cố đô vừa được khai mạc tại Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị (17 Lê Lợi). Đây là một hoạt động nằm trong chuỗi các hoạt động ký họa của Urban Sketchers Viet Nam - Hội Ký họa Đô thị Việt Nam.
Sáng ngày 8/6, Tạp chí Sông Hương đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 35 năm Tạp chí Sông Hương ra số đầu tiên (6/1983 - 6/2018), diễn ra tại hội trường Đồng Khánh, 86 Nguyễn Sinh Cung, thôn Vỹ Dạ, thành phố Huế.
Chiều ngày 7/6, Các Hội Văn học Nghệ thuật thuộc 5 vùng Kinh đô xưa và nay, các Tạp chí văn nghệ thuộc 6 tỉnh Bắc Miền Trung phối hợp tổ chức Hội thảo “Sáng tác, nghiên cứu VHNT về chủ đề con người và văn hóa vùng đất địa phương” .
Nhằm hưởng ứng lễ Kỷ niệm 35 năm Tạp chí Sông Hương ra số đầu tiên (6/1983 - 6/2018), vào lúc 8h30 ngày 7/6, tạp chí Sông Hương đã tổ chức lễ khai mạc phòng tranh “Về với Sông Hương.” Đến dự buổi khai mạc có đông đảo quý vị khách mời, các văn nghệ sĩ đến từ các tạp chí vùng Bắc Trung Bộ cùng các đoàn Liên hiệp các Hội VHNT vùng kinh đô xưa.
Chiều ngày 28/5 (tức 14/4 Âm lịch) đã diễn ra Lễ Mộc dục tại lễ đài chùa Diệu Đế (đường Bạch Đằng, TP Huế) và Lễ rước Phật cầu nguyện quốc thái dân an từ chùa Diệu Đế lên chùa Từ Đàm do Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức.
35 năm, tờ tạp chí như dòng sông có lúc qua thác ghềnh gầm thét, có lúc thản nhiên một dòng trôi giữa thảo nguyên xanh thẳm; dù phiêu lãng nhiều cung bậc qua thời gian, sông vẫn tiếp nối dòng phù sa cho những cánh đồng mùa màng… Thuở ban đầu, Sông Hương đã “phấn đấu là tiếng nói văn nghệ, văn hóa chính thức của một vùng đất, với những dấu hiệu riêng của nó, trong khi không ngừng vươn lên gắn bó với bước đi chung của đời sống văn nghệ đất nước”.
Chiều ngày 22/5 (tức 08/4 Mậu Tuất), Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán và Phân viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam tại Huế phối hợp tổ chức triển lãm Di sản tượng thờ Phật giáo trong tiếp biến văn hóa ở miền Trung.
Chiều 18/5, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Sở Văn hóa và Thể thao phối hợp với Hội Mỹ thuật và Trường đại học Nghệ thuật - Đại học Huế phát động cuộc thi sáng tác mỹ thuật “Chủ tịch Hồ Chí Minh trong sáng tác của các nghệ sĩ tạo hình Huế”. Đây là hoạt động thiết thực kỷ niệm 128 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2018), hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5.
Sáng ngày 18/05, Trung tâm bảo tồn Di tích Cố Đô Huế đã tổ chức chương trình “ Chắp cánh ước mơ” tại bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế nhằm chào mừng ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5/2018.
Chiều ngày 17/5, Hội thơ Hương Giang phối hợp với Bảo tàng Hồ Chí Minh tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ dâng hương và chương trình thơ “Tháng năm nhớ Bác” nhân kỷ niệm 128 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2018).