Đất nước đang trên hành trình 30 năm Công cuộc Đổi mới, kể từ năm 1986. Nền văn học nghệ thuật của nước nhà cũng vậy, đang hướng đến việc đánh giá chặng đường 30 năm đổi mới. Văn nghệ xứ Huế trong 30 năm qua cũng đã có những thành tựu mới, cũng có những hạn chế cần được gợi mở để cho những trang viết về sau vượt qua, sung mãn hơn, nghệ thuật hơn, đầy trách nhiệm nhân văn hơn. Kể từ số báo này, Sông Hương sẽ khởi đăng những bài viết nghiên cứu liên quan đến chủ đề này. Việc nhìn nhận lại văn nghệ Thừa Thiên Huế sẽ được giới thiệu đầy đủ hơn trong các số báo tiếp theo, sau khi Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế và Tạp chí Sông Hương tổ chức hội thảo về Văn học Thừa Thiên Huế 30 năm đổi mới 1986 - 2016 vào khoảng tháng 6 tới đây.
Tháng 4 năm nay, chúng ta đang hướng đến kỷ niệm 15 năm ngày mất nhạc sĩ thiên tài Trịnh Công Sơn (1/4/2001 - 1/4/2016). 15 năm sau ngày ông qua đời, người ta vẫn nghe và hát nhạc của ông, và âm nhạc Trịnh Công Sơn sẽ còn vang mãi trong cuộc đời này. Sinh thời, nhạc sĩ Văn Cao từng viết về Trịnh Công Sơn: “Tôi gọi Trịnh Công Sơn là người thơ ca (chantre) bởi ở Sơn, nhạc và thơ quyện vào nhau đến độ khó phân định cái nào là chính, cái nào là phụ. Và bởi Sơn đã hát về quê hương đất nước bằng cả tấm lòng của một đứa con biết vui tận cùng những niềm vui và đau tận cùng những nỗi đau của Tổ quốc mẹ hiền… Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ chính là ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết học nào, mà vẫn thấm vào lòng người như suối tưới. Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ hôn phối cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim, không chỉ ở trong nước, mà cả bên ngoài biên giới nữa…” (Trịnh Công Sơn - Người thơ ca). Có lẽ chỉ chừng đó, đã đủ lý giải vì sao âm nhạc Trịnh Công Sơn sẽ vĩnh hằng cùng dân tộc. Một nghiên cứu về con người - thơ Trịnh Công Sơn đăng trong số báo này, cùng với các hoạt động do Sông Hương tổ chức như triển lãm tranh “Niệm” của các họa sĩ Huế, chương trình ca nhạc “Hãy yêu nhau đi”… là cách mà văn nghệ sĩ, trí thức Huế nhớ về người nhạc sĩ tài hoa của quê hương.
Một bài viết cần đọc chậm, như là một tóm tắt những yếu tố và tiến trình hình thành thể loại thơ này, qua sự đối chiếu các thang giá trị giữa thơ Việt và thơ Anh, Mỹ; bài “Tân hình thức - nghĩ về cách làm thơ” đăng trong số này, sẽ giúp cho bạn đọc hiểu kỹ hơn về thơ Tân hình thức Việt.
Những sáng tác mới đầy chất trữ tình tự sự góp mặt trong số báo này, cùng những hồi ức cũ xưa về thế giới, về một Huế thời quá vãng, hy vọng sẽ góp phần đem lại cho bạn đọc những phút giây thú vị khi lần giở Sông Hương.
Dưới đây là mục lục số tháng 4/2016
- Thư Tòa soạn
VĂN:
- CON ĐƯỜNG LÔNG NGỖNG BAY - Hà Khánh Linh
- ĐÔNG KINH MÙA LÁ ĐỔ - Song Cầm
- BỨC TRANH - Lê Minh Phong
THƠ:
ĐỨC SƠN - NGUYỄN MINH KHIÊM - VŨ DY - TRẦN VÕ THÀNH VĂN -
BÙI HOÀNG VŨ - VƯƠNG KIỀU - KHALY CHÀM - NGUYỄN HƯNG HẢI - VŨ ANH VŨ
NHẠC:
- SOI MÌNH VÀO CỔ XƯA - Nhạc: Nguyễn Việt & Thơ: Nguyễn Việt Chiến
- MỘT NÉT HUẾ - Nhạc: Lê Anh & Thơ: Từ Nguyễn - Bìa 4
NGHIÊN CỨU & BÌNH LUẬN:
- NHỮNG HÌNH THÁI DIỄN NGÔN MỚI TRONG TIỂU THUYẾT LỊCH SỬ VIỆT NAM SAU ĐỔI MỚI - Nguyễn Văn Hùng
- TÂN HÌNH THỨC (Nghĩ về cách làm thơ) - Khế Iêm
CỬA SỔ NHÌN RA VĂN HỌC THẾ GIỚI ĐƯƠNG ĐẠI:
- MÓN QUÀ ĐÚNG NGHĨA - Alissa York - Lưu Diệu Vân chuyển ngữ
TÁC GIẢ - TÁC PHẨM & DƯ LUẬN:
- ĐÔI DÒNG TẢN MẠN VỀ CON-NGƯỜI-THƠ TRỊNH CÔNG SƠN - Lý Toàn Thắng
- ĐỂ CÓ PHÒNG TRANH “NIỆM” - Đặng Mậu Tựu
- “HÃY YÊU NHAU ĐI” - Chương trình văn nghệ của những người yêu nhạc Trịnh tại Huế
- “NIỆM” - Tuệ Ngọc - Bìa 2
- PHAN TUẤN ANH VÀ CÁC GÓC ĐỘ DIỄN GIẢI G.G.MÁRQUEZ - Phan Trọng Hoàng Linh
- NHIẾP ẢNH VÀ VĂN CHƯƠNG - NHỮNG CUỘC GẶP GỠ - Lê Viễn Phương - Bìa 3 & 78
- YẾU TỐ THỜI GIAN TRONG SƠN MÀI VÕ XUÂN HUY - Hoàng Diệp Lạc
Thơ: TỊNH THY - PHÙNG TẤN ĐÔNG
HUẾ - DÒNG CHẢY VĂN HÓA:
- KINH ĐÔ HUẾ, MÙA HÈ 1943 - Claudie Beaucarnot - Đặng Thị Kim Ly dịch
- Bìa 1: “NGƯỜI DU CA” - Tranh của ĐẶNG MẬU TỰU
- Minh họa: ĐẶNG MẬU TỰU, LÊ MINH PHONG, NHÍM
BAN BIÊN TẬP
(TG tổng hợp)
Triều đại phong kiến vua Nguyễn cuối cùng tại Huế đã trải qua với bao biến cố lịch sử. Hàng vạn cổ vật quý hiếm đi cùng triều đại này hiện đã mất mát quá nhiều, không còn “ở lại” được trên mảnh đất nó đã từng tồn tại.
Hai đồng tiền cổ quý hiếm là loại tiền dùng để ban thưởng chứ không dùng để trao đổi, mua bán có tên là “Gia Long thông bảo” và “Minh Mạng thông bảo” với kích thước rất lớn vừa được một người dân ở Quảng Bình lần đầu phát hiện.
Với một di sản văn hoá vật thể và tinh thần mang ý nghĩa quốc hồn quốc tuý của dân tộc, Huế là một hiện tượng văn hoá độc đáo của Việt Nam và thế giới.
Huế từ lâu đã là một trung tâm văn hóa, du lịch của cả nước. Festival văn hóa nghệ thuật kết hợp với du lịch đã tạo cú hích cho thế mạnh đặc thù của quần thể di tích cố đô Huế - được công nhận là di sản thế giới vào năm 1993, từ đó tạo diện mạo cho Huế có sự phát triển mới, mạnh mẽ hơn.
Lọng là sản phẩm độc đáo được dùng để tôn vinh sự trang trọng, quý phái trong các nghi lễ của triều đình xưa, cũng như trong các lễ nghi cúng tế mang đậm tín ngưỡng dân gian. Từ đám rước thần linh, đám tang, lễ cưới, hỏi… đều có sự hiện diện của chiếc lọng.
Trong kiến trúc xưa, có lẽ không nơi nào có nhiều bức bình phong như ở Huế. Khắp các cung đình, phủ đệ, đến các đền chùa, am miếu, đình làng, nhà thờ họ và nhà thường dân…đều hiện hữu những bức bình phong.
Võ tướng Nguyễn Tri Phương đã dành cả đời ông trong công cuộc giữ yên bờ cõi và chống ngoại xâm trải qua ba đời vua Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức. Khi Hà thành thất thủ vào tay quân Pháp, ông đã nhịn đói cho đến chết.
Gần đây có một bộ tranh chân dung của các vua triều Nguyễn được vẽ mới và phổ biến, thu hút được nhiều sự chú ý của người xem. Nếu chỉ thưởng thức các bức vẽ này như những ảnh vui mắt, đầy mầu sắc thì được.
Vua Gia Long lên ngôi năm 1802 và qua đời năm 1820, thọ 57 tuổi. Trong tập Ngự dược nhật ký của châu bản triều Nguyễn, cho thấy những năm cuối đời nhà vua đã mắc bệnh nan y và các ngự y đã phải vất vả để điều trị.
“Toàn bộ cuốn sách làm bằng bạc mạ vàng, chỉ có 5 tờ (10 trang) nhưng nặng tới 7 ký, xuất hiện vào thời vua Thiệu Trị (1846), có kích cỡ 14×23 cm..."
Khi nói Huế rặt, tôi muốn kể chuyện chỉ có Huế mới có, không lẫn vào đâu được ...
Phó giáo sư, Nhà giáo nhân dân Trần Thanh Đạm vừa qua đời lúc 8g15 ngày 2-11 (nhằm ngày 21 tháng 9 Ất Mùi), hưởng thọ 84 tuổi.
Đang những ngày mưa ở Huế tháng 10 này, lại nhắc đến mưa Huế, liệu đây có phải là đặc sản của Huế của mùa thu Huế, nhưng Huế làm gì có mùa thu? Hay là mùa thu Huế quá ngắn đến mức nhiều người không kịp nhận ra...?
Chiều 30-10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thừa Thiên - Huế phối hợp Hội Khoa học Lịch sử tỉnh và Công ty CP Du lịch và Tiếp thị Giao thông vận tải Việt Nam (Vietravel) tổ chức Hội thảo khoa học “Cung điện Đan Dương thời Tây Sơn tại Huế” diễn ra tại Hội trường UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế.
Di tích Tam Tòa nằm ở góc đông nam bên trong Kinh thành cách bờ bắc sông Hương 300m về phía nam, qua cửa Thượng Tứ. Khu di tích Tam Toà toạ lạc tại số 23 đường Tống Duy Tân, phường Thuận Thành, thành phố Huế.
Từ năm 2012 đến nay, Hội Đông y Thừa Thiên-Huế đã tiếp cận và giải mã kho tư liệu châu bản triều Nguyễn đang được lưu trữ tại Trung tâm lưu trữ quốc gia 1 (Hà Nội).
Xứ Huế không chỉ có các công trình lăng tẩm cổ kính mà còn được thiên nhiên ưu đãi ban cho sự hùng vĩ. Nổi bật trong đó là đầm Lập An với vẻ đẹp say đắm lòng người.
Để có thể lực cường tráng, chăn gối viên mãn, ngoài thuốc men tẩm bổ, Minh Mạng còn rèn luyện sức khỏe bằng phương pháp mà ngày nay rất phổ biến.
Hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai (Thừa Thiên-Huế) không chỉ là hệ thủy vực nước lợ lớn nhất Đông Nam Á mà nơi đây còn có những câu chuyện đầy kỳ bí được ghi chép hoặc truyền miệng từ xa xưa.
Đề cao vai trò cũng như trách nhiệm của người phụ nữ trong gia đình cũng như trong xã hội, lần đầu tiên tại Huế, cũng là lần đầu tiên ở nước ta, có một tổ chức giáo dục đã nêu rõ quan điểm, lập trường, bảo vệ quyền của người phụ nữ: trường Nữ Công học hội.