Công lý vẫn chưa thắng thế
LTS: Daniil Granin là một trong những tài năng xuất chúng của nền văn học Nga Xô viết hiện đại, ông đã được tặng giải thưởng Quốc gia (Liên Xô), tác phẩm tiêu biểu “Bò tót”, “Xông vào dông bão” (đã được dịch ra tiếng Việt)... là thành viên của Đại hội Đại biểu nhân dân Liên Xô. Dưới đây là bài trả lời của Granin với phóng viên báo tin Matxcơva.
DANIIL GRANIN
Hỏi: Ông có đối thủ chính trị không?
Đáp: Nếu tôi không có đối thủ chính trị thì thật đáng buồn. Tôi nhận biết những phản lực và những sự công kích của họ. Nhưng tôi không có khả năng cũng như ý muốn tham gia các cuộc bút chiến. Những cuộc tranh chấp cá nhân thường hủy hoại tâm hồn, ngoài ra, đây là một điều nguy hiểm cho cơ thể của nhà văn. Sự độc ác và lòng thù hận cũng tai hại cho các nhà văn. Hơn thế nữa, những cuộc tranh luận và cãi cọ thường không được nhắm vào việc tìm ra chân lý, mà là để khuất phục, để chiến thắng. Tôi đã cố gắng hành động theo nguyên tắc giao lưu trong các cuộc bút chiến - Hãy thử đặt mình vào vị trí của đối thủ.
Hỏi: Ông có thái độ như thế nào đối với sự kiện rằng nhân dân đang thay đổi vị thế chính trị của họ?
Đáp: Ở đây cần phải phân định ranh giới giữa những kẻ gió chiều nào che chiều ấy và những người thực sự xem lại vị thế của mình. Trong những người thứ hai, Trarđốpxki là một thí dụ, ông đã vì lòng trung thực và sự xác tín mà đánh giá lại thái độ của ông đối với Xtalin một cách đau khổ và bi thảm, tôi không tin tưởng lắm vào những người chẳng bao giờ thay đổi quan điểm và biết trước mọi chuyện.
Hỏi: Ông nghĩ gì về bước đầu sự nghiệp của chính ông?
Đáp: Tôi đã viết những tác phẩm kém về mặt nghệ thuật. Nhưng tôi chẳng có điều gì để phải xấu hổ. Tất cả mọi thứ tôi viết ra đều có liên hệ với cuộc đời tôi. Có những bài báo và những bài diễn văn mà chủ đề đã không còn dùng được nữa. Không phải vì chúng bị lột bỏ các thứ nghi thức, mà tại vì tôi đã suy nghĩ một cách giáo điều, vì tôi là một sản phẩm của thời đại ấy, và tôi không thể bay lên, thoát ra được, như Anđrây Xakharốp đã định làm.
Hỏi: Hội nhà văn giữ vai trò gì trong trào lưu xã hội hiện nay?
Đáp: Đã lâu hội Nhà văn thất bại trong việc thỏa mãn các nhu cầu của Hội viên bởi vì nó giữ mãi cái cấu trúc đã hóa thạch kể từ những năm 1940 - Một cái cấu trúc đã được củng cố và cứng ngắt trong cái vỏ quan chức của nó. Perestroica cũng không thể ảnh hưởng đến nó. Các Hội nhà văn - nếu như các Hội ấy là thực sự cần thiết - cần phải phân quyền. Cần phải có những nhóm, những xa lông theo lối tự do, và những hội sáng tác. Hội Nhà văn Liên Xô tồn tại như một cơ quan hành chính, nơi mà người ta chỉ đến vì những yêu cầu của họ; Hội Nhà văn thì hoàn thành nhiệm vụ này, trong lúc đời sống sáng tạo lại tụ tập quanh các tờ báo. Một tờ báo thường được một nhóm nhà văn, công tác viên, và một khuynh hướng văn học chung tạo nên. Chỉ cần chừng ấy. Câu chuyện về tờ “tháng 10” là một thí dụ tiêu biểu. Đó là một cơ quan của Hội Nhà văn Nga, nhưng người ta chỉ nhớ ra điều này khi thấy cần thay thế một tổng biên tập bất đồng ý kiến.
Hỏi: Và báo chí? Chúng ta có cần các tờ báo độc lập không?
Đáp: Đảng phải có tờ báo riêng, Công đoàn phải có tờ báo riêng, và tất nhiên các nước cộng hòa luôn phải có báo riêng. Nhưng cũng cần phải có những tờ báo độc lập, là những thứ mà hiện nay chúng ta không có. Tự do ngôn luận không thể thuộc về các cơ quan nhà nước. Báo chí phải được tự do.
Hỏi: Nhưng cũng như trước đây, những quyết định như thế này tùy thuộc sự lãnh đạo tối cao của đất nước. Tôi biết rằng ông đã gặp ông Goocbachốp.
Đáp: Vâng, tôi đã gặp ông ta nhiều lần.
Hỏi: Và ông có thể nói gì về ông ta?
Đáp: Dĩ nhiên là ông ấy đã làm được nhiều chuyện. Và chúng ta phải tin tưởng ở ông với những kết quả mà chúng ta đã có - Sự công khai và sự dân chủ hóa, mặc dầu người ta vẫn thường nghe nói rằng cho đến nay chưa có kết quả thực. Sau cùng, đời sống của nhân dân bao gồm cả các lĩnh vực tinh thần và vật chất, và sự phong phú về mặt tinh thần hiện nay không phải là để so sánh với quá khứ.
Tôi tin rằng ông Goocbachốp là một người phản ứng nhanh và là một nhà chính trị tốt. Ngoài ra, ông còn là một con người với một nền tảng luân lý vững chắc. Ông có được tất cả những thứ mà mọi người đang đòi hỏi: Sự rộng lượng, tính kiên nhẫn, và ý muốn thuyết phục, chứ không phải cưỡng bách, trấn áp, ông thích hành động bằng cách sử dụng các phương pháp chính trị chứ không phải bằng phương pháp độc tài. Tuy nhiên tôi muốn được thấy những sự giải quyết lớn hơn về phần ông. Đôi lúc trông ông thật mệt mỏi. Tôi lấy làm bối rối trước sự công kích thô bạo chống lại ông, sự công kích ấy có thể làm tổn thương và mỏi mệt tất cả mọi người - Tất cả chúng ta đều là con người.
Hỏi: Ông không sợ phải ca ngợi vị tổng bí thư à? Nói cho cùng thì việc ca ngợi như thế này thường được dùng theo kiểu nịnh bợ.
Đáp: Ngay cả trong cách hiểu như thế này của chúng ta cũng đã có tàn tích của tư tưởng quân chủ phong kiến. Chúng ta bị buộc phải quan tâm và đặt tầm quan trọng lên vị nguyên thủ của đất nước. Những vấn đề tập trung trên con người này vượt xa khả năng của người ấy và làm cho chúng ta lo âu. Chúng ta ý thức được vấn đề sùng bái cá nhân, và chúng ta không thể nói lên điều này một cách tự do, mà không chịu sự căng thẳng. Chúng ta thiếu các nhà lãnh đạo chính trị, không có đủ các đối thủ cho ông Goocbachốp.
Hỏi: Có cần thiết phải học cách phát biểu việc này một cách tự do không?
Đáp: Vâng, cần. Nhưng phải hiểu rằng sẽ tạo ra một sự sùng bái mới.
Hỏi: Có phải Xtalin đã chết như một khuôn mặt chính trị không?
Đáp: Tôi nghĩ là không. Chúng ta chưa nói đến các thử thách lịch sử. Chưa kể đến sự kiện rằng cái phương pháp hợp pháp thuộc về những khuôn mặt này không hề tồn tại.
Hỏi: Trong trường hợp này ý muốn trả thù sẽ không thắng thế trước ý thức về công lý chăng?
Đáp: Không. Một tư tưởng như thế này về nhân dân sẽ xúc phạm đến họ. Nhiều động cơ và đòi hỏi cao cả đang hiện diện. Cho đến nay chúng ta chưa hề mở một phiên tòa công khai và trung thực nào để xét xử các viên chức cao cấp đã bị buộc cho nhiều chuyện- không hề có một vị bộ trưởng, một vị bí thư BCH Trung ương hoặc BCH khu vực, một ủy viên Bộ chính trị nào phải ra tòa. Tuy vậy, chúng ta thừa biết rằng nhiều vị đã vi phạm pháp luật một cách thô bạo. Và sự bất công kéo dài này làm cho nhân dân phiền lòng vì trong điều kiện của đất nước chúng ta phần lớn những tội lỗi này không tồn tại trong các cơ quan, trong các mệnh lệnh mà trong các cá nhân.
Bất kỳ sai lầm nào xảy ra ở đất nước chúng ta trong những năm 1930 và sau đó đều được xem như phạm pháp. Chủ yếu là những người vô tội bị đưa ra tòa. Nhưng nay vấn đề là ở chỗ đối với những người có tội. Công lý tùy thuộc vào luật pháp. Nhưng trên công lý là lòng nhân ái, và chúng ta phải hiểu và tha thứ cho một vài người. Tuy vậy pháp luật vẫn phải đóng vai trò của nó. Ở lối vào tòa nhà Quốc hội Mỹ có một câu chữ khắc bắt đầu như thế này: Lòng trung thực đối với pháp luật cao hơn cả lòng trung thực đối với đất nước và nhân dân.
H.H dịch
(Theo báo Tin Matxcơva)
(TCSH42/04&05-1990)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
VALENTIN HUSSON
Trước hết, ta phải hướng sự chú ý đến động từ “cách ly” khi mà với tư cách là một ngoại động từ, nó có nghĩa là sự vứt bỏ ra khỏi một giới hạn; trong khi với tư cách là một nội động từ, nó hướng đến sự ràng buộc để ở lại trong một vài giới hạn nhất định. Nó vừa nói lên cả sự vứt bỏ lẫn sự rút lui; vừa hiện diện vừa vắng mặt. -
HIỀN LÊ
Hiroshi Sugimoto (sinh năm 1948 tại Tokyo) là nhà kiến trúc sư, nhiếp ảnh gia người Nhật.
-
Palomar là tác phẩm hư cấu cuối cùng của Italo Calvino (1923 - 1985), một trong những nhà văn lớn nhất của Ý ở thế kỉ 20, xuất bản tháng 11 năm 1983.
-
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Nếu bình thường thì giờ nầy chúng tôi đang ở “hộp đêm” trong bụng máy bay Eva trên đường về Quê hương và đang vượt nửa sau Thái Bình Dương. -
JEAN-CLET MARTIN
Trong thời điểm cách ly và tự cách ly này, thế giới tái khám phá ra chiều kích mang lại cho nó một phương hướng nhất định. -
Slavoj Žižek, nhà triết học người Slovenia, được mệnh danh là “nhà triết học nguy hiểm nhất ở phương Tây” hiện nay. Ông nổi tiếng với tác phẩm Đối tượng trác tuyệt của ý thức hệ (The Sublime Object of Ideology, 1989), ở đó ông đã kết hợp quan niệm duy vật Marxist và phân tâm học Lacan để hướng đến một lý thuyết về ý thức hệ.
-
MARKUS GABRIEL
Trật tự thế giới bị lung lay. Một loại virus đang lây lan trên quy mô vô hình của vũ trụ mà ta không hề biết được những chiều kích thực sự của nó. -
ĐỖ LAI THÚY
M. Bakhtin (1895 - 1975), nhà nghiên cứu văn học Nga - Xô viết có tầm ảnh hưởng bậc nhất ở Việt Nam. Ông là nhà lý luận tiểu thuyết. Người phát hiện/minh ra tiểu thuyết đa âm, tính đối thoại, nguyên tắc thời-không, tính nghịch dị và văn học carnaval hóa… -
THÁI THU LAN
Émile Zola là một nhà văn hiện thực lớn nhất đồng thời cũng phức tạp nhất của nước Pháp ở cuối thế kỷ thứ 19, là người sáng lập lý luận về chủ nghĩa tự nhiên, là một tấm gương lao động không mệt mỏi, là một chiến sĩ có tinh thần chiến đấu dũng cảm chống chiến tranh phi nghĩa, chống quyền lực tàn bạo và bênh vực quần chúng lao động nghèo khổ.
-
NGUYỄN TÚ ANH - TRẦN KỲ PHƯƠNG
Trong nghệ thuật Ấn Độ cũng như nghệ thuật Chàm, hình tượng con chuột luôn mang ý nghĩa tốt đẹp, đó là con chuột nhà hay chuột nhắt (mouse), chứ không phải chuột cống. -
ANĐRÂY GOCBUNỐP (Tiến sĩ ngôn ngữ học Liên Xô)
Gần đây đã có những khám phá rất có ý nghĩa ở Washington và London, trong những cuốn sách đã yên nghỉ trên các kệ sách thư viện trong cả bốn thế kỷ nay.
-
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Jen học trước tôi hai năm, đàn chị. Cô là thường trú, PGY- 4, tôi là PGY- 2. Trong nghề chúng tôi, hơn nhau một năm đã là tình thầy trò, huống gì hơn hai. -
LƯU TÂM VŨ
hồi kýLTS : Nhà văn Lưu Tâm Vũ sinh năm 1942, tốt nghiệp sư phạm Bắc Kinh năm 1961, sau đó dạy học nhiều năm ở Bắc Kinh. Truyện ngắn đầu tay Chủ nhiệm lớp đoạt giải thưởng truyện ngắn ưu tú toàn quốc 1978, được coi là tác phẩm mở đầu cho văn học thời kỳ mới.
-
Cách đây 40 năm khi nhà xuất bản Morrow and Avon chi 5 triệu đô la cho James Clavell, tác giả những cuốn tiểu thuyết lịch sử nổi tiếng như Hồng Kông ngày ấy, Đại tướng quân, Whirlwind, giới xuất bản ở Mỹ choáng váng. Nhưng bây giờ tiền nhuận bút đã vượt xa kỷ lục ấy.
-
ALAN BURNS
William Carlos Williams cũng như bất cứ người nào, đến rất gần với việc nhận thức ra lý tưởng mới của chủ nghĩa hình tượng, nhất là trong những bài thơ như “The Great Figure” và “The Red Wheelbarrow”. -
Đây là một câu chuyện về di dân được viết theo chương trình “Dự án chiếc giày” (The Shoe Project) được khởi xướng thành lập bởi tiểu thuyết gia Katherine Govier, Toronto, Canada. Chương trình này bao gồm việc giúp các phụ nữ di dân viết một câu chuyện 600 từ về kinh nghiệm di dân của mình và lên một sân khấu nhỏ để trình diễn (đọc) câu chuyện đó trước những khán giả trong vùng. “Dự án chiếc giày” được thực hiện ở Antigonish với sự giúp đỡ của tiểu thuyết gia Anne Simpson và nhà biên kịch Laura Teasdale.
-
NHƯ QUỲNH DE PRELLE
Tôi đã từng mơ ước về quê nhà để đọc thơ tiếng Việt, để thổn thức cùng thi ca tiếng Việt. Thế mà, ở nơi này, giữa trái tim châu Âu và trong lòng bạn bè quốc tế, tiếng Việt của tôi ngân lên giữa những nhịp điệu, những giọng nói hoàn toàn khác. Và tôi đi đọc thơ, tự bao giờ tôi cũng tự chuyển ngữ những bài thơ của chính mình với bạn đọc ở đây. Đi đọc thơ, bao điều thú vị và những mới mẻ. -
HÂN QUY
(Phỏng vấn nhà báo lão thành LÉO FIGUÈRES) -
PATRICIA HIGHSMITH -
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Một người bạn cũ ở Mỹ kể với tôi rằng gần mười năm nay anh không đi du lịch xa, cũng không về Việt Nam, mặc dù nhớ. Tôi hỏi lý do, anh bảo vì sợ nỗi buồn chán khi phải ngồi trên máy bay mười mấy giờ.
.png)
.png)
