Chú chuột tinh khôn Mushika của thần hạnh phúc và may mắn Ganesa
NGUYỄN TÚ ANH - TRẦN KỲ PHƯƠNG
Trong nghệ thuật Ấn Độ cũng như nghệ thuật Chàm, hình tượng con chuột luôn mang ý nghĩa tốt đẹp, đó là con chuột nhà hay chuột nhắt (mouse), chứ không phải chuột cống.
|
Thần Ganesa du hành cùng chú chuột Mushika là một hình tượng rất phổ biến trong tranh tượng Ấn Độ. Loại tranh này được bày bán để tín đồ của Ganesa mua về trang trí trên bàn thờ tư gia. Thần hiện diện khắp nơi để cứu giúp mọi người vượt qua mọi thử thách. |
Chuột nhắt trong truyền thuyết Ấn Độ gắn liền với thần Ganesa, được đề cập đến trong nhiều kinh điển của Ấn Độ giáo như kinh Matsya Purana và sau đó là kinh Brahmananda Purana, một trong mười tám cổ thư của Ấn Độ, các bộ kinh này đề cập đến các lớp biểu tượng phức tạp được mô tả trong những thần thoại và truyền thuyết khác nhau. Trong những văn bản cổ này, tên chú chuột nhắt của thần Ganesa được biết đến là Mushika.
Trong các bộ kinh cổ kể trên, có ba truyền thuyết khác nhau kể về sự ra đời của chú chuột Mushika. Câu chuyện thứ nhất kể rằng Mushika là món quà thần Shiva tặng riêng cho Ganesa khi nghe con trai của mình phàn nàn về việc không có bạn đồng hành. Tuy nhiên, một truyền thuyết khác lại giải thích về con vật cưỡi (vahana) của thần Ganesa rằng, đã từng có một con quỷ tên là Mushikasura, hắn ta tàn phá thế giới và làm cho nơi nơi khiếp sợ. Vì thế, Ganesa được chư thần (Deva) phái đi tiêu diệt con quỷ này. Sau một trận chiến khốc liệt, con quỷ đã bị Ganesa đánh bại. Nhưng trước khi Ganesa sắp sửa chính thức giết hắn, Mushikasura đã nhận thấy sức mạnh thần thánh của Ganesa và thiện tâm của vị thần này, cho nên nó đã cúi nhận những sai phạm của mình, cầu nguyện và van xin Ganesa tha thứ. Thần Ganesa chấp thuận tha thứ cho con quỷ với điều kiện là Mushikasura phải phục vụ cho thần mãi mãi. Mushikasura ngay lập tức đồng ý phục tùng thần Ganesa bằng mọi giá, dưới mọi hình thức và trong mọi hoàn cảnh. Lúc đó, Ganesađã ban phước lành và biến Mushikasura thành một chú chuột nhắt tinh khôn. Từ đó, chú chuột đã trở thành người bạn đồng hành trung thành và là vật cưỡi của thần Ganesa, được biết đến với cái tên Mushika.
Một ghi chép khác lại kể rằng đã từng có một nhạc công tên Krauncha, người bị nguyền rủa đã trở thành một con chuột bởi vì Krauncha rất kiêu ngạo nên đã vô tình hoặc có thể là cố ý giẫm lên dấu chân của nhà hiền triết Vaamadeva. Krauncha bị biến thành một con chuột khổng lồ. Người nhạc công vô cùng đau đớn cho sự bất hạnh của mình và bắt đầu phá hủy mọi thứ trên đường đi của nó. Thần Ganesa đã nhìn thấy điều đó nên bắt giữ con chuột bằng một chiếc thòng lọng. Giống như câu chuyện trước, con chuột đã cầu xin sự tha thứ và lòng thương xót của Ganesa, vì thế thần đã giảm kích thước của chuột xuống và khiến nó trở thành bạn đồng hành của Ganesa, được đổi tên thành Mushika.
 |
| Tượng chú chuột Mushika bằng đồng thờ trong một ngôi đền Ấn Độ giáo. Tín đồ cúng dâng hoa, sữa, mật và bánh kẹo cho chuột để cầu mong may mắn và hạnh phúc. |
Tuy vậy, bất kể là trong truyền thuyết nào, Mushika luôn là người bạn thân thiết và trung thành, luôn ở bên cạnh để hỗ trợ cho thần Ganesa. Chuột Mushika đồng hành cùng ba trong tổng số tám hóa thân để hành thiện của thần Ganesa, chú chuột là biểu trưng cho bản chất cao quý của mỗi cá nhân. Trong kinh Ganesa Purana, thần Ganesa sử dụng chuột Mushika như là phương tiện của mình trong lần hóa thân cuối cùng. Do vậy, chú chuột Mushika đã xuất hiện như một đề tài chính trong các tác phẩm điêu khắc cùng với thần Ganesa ở miền trung và miền tây Ấn Độ từ thế kỷ thứ 7, và luôn luôn được đặt gần bên chân của thần Ganesa.
Chú chuột Mushika cũng là trung tâm của nhiều câu chuyện khác liên quan đến thần Ganesa và do đó được coi là biểu tượng của sự may mắn và lòng trung thành trong Ấn Độ giáo. Thậm chí còn có một câu kinh cầu nguyện nổi tiếng đề cập đến chú chuột Mushika trong kinh Ganesa Puruna như sau:
“Ngài là đấng sở hữu chú chuột Mushika, đó là phương tiện di chuyển của ngài, tay ngài cầm chén mật Modak, Đấng thần linh với đôi tai lớn như những chiếc quạt, và ngài đeo sợi dây thiêng, Ngài là con trai của đấng tối cao Maheswara (thần Shiva), ngài có vóc dáng thấp tròn, Ôi! Đấng hộ trì vượt qua mọi chướng ngại, con xin quỳ dưới bàn chân linh thánh của ngài.”
Theo truyền thống Ấn Độ giáo, các tín đồ dâng những món đồ ngọt nhỏ cho chú chuột Mushika sau khi họ cầu nguyện và cúng dường cho thần Ganesa, dù là bàn thờ được lập ở nhà hay trong những ngôi đền linh thiêng. Kinh Ganesa Puruna giải thích rằng nếu hình tượng chuột Mushika được đặt ngồi gần chân Ganesa và chỉ nhìn chằm chằm vào dĩa bánh Laddu (bánh ngọt hình tròn có nhân đậu) nhưng không ăn, điều đó biểu thị cho sự hướng vọng đến bản chất hoàn hảo của con người, người đó đã chinh phục được bản ngã của mình. Bởi vì chú chuột Mushika có thể từ bỏ thói quen gặm nhấm của nó; nghĩa là những tính xấu trong một cá nhân có thể được sửa đổi; và không gì có thể gặm nhấm được những điều tốt đẹp và cao quý của một con người. Điều đó cũng biểu thị rằng một bản ngã được thanh lọc hoặc được kiểm soát có thể sống trong thế gian mà không bị ảnh hưởng bởi những cám dỗ trần tục. Chú chuột Mushika là phương tiện của thần Ganesa, biểu thị rằng con người phải biết tự kiểm soát bản ngã tối tăm để trí tuệ được tỏa sáng.
 |
| Tượng Ganesa đứng của điêu khắc Champa, phát hiện tại thánh địa Mỹ Sơn, thế kỷ thứ 8, bằng sa thạch. Bàn tay trái phía dưới cầm chén mật Modak, đầu rắn nhô cao trên đĩa mật và mình rắn quấn quanh chiếc bụng to tròn của thần Ganesa. Tượng trưng bày tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng. Ảnh Bảo tàng Metropolitan. |
Một tuyệt tác điêu khắc chất liệu sa thạch phát hiện tại thánh địa Mỹ Sơn thể hiện thần Ganesa mặc sampot với hình tượng đầu cọp là biểu trưng cho sức mạnh của Ganesa, một trong bốn tay thần cầm chén mật Modak. Điểm nổi bật là hình một con rắn quấn quanh phần bụng to tròn của thần Ganesa, bởi rắn được xem như là bạn của người nông dân theo truyền thuyết Ấn Độ và một số quốc gia Đông Nam Á có ngành nông nghiệp trồng lúa. Theo đó, người nông dân luôn rất lo lắng vì chuột phá hoại mùa màng vào mùa lúa chín, chuột đào hang trên khắp các đồng lúa và dự trữ thức ăn trong các hang đó bởi tập quán sinh sôi nảy nở rất nhanh của chúng. Tuy vậy, rắn là khắc tinh của chuột, chuột là thực phẩm trong tự nhiên của loài bò sát này, vì thế người nông dân tin rằng rắn bảo vệ mùa màng cho họ.
Một câu hỏi được đặt ra, vì sao chuột được tôn thờ? Theo các lý giải trong truyền thuyết Ấn Độ, với khả năng không ngừng sinh sôi nảy nở nên chuột phải tích lũy thực phẩm. Tập quán tích lũy để có sự đủ đầy được xem là tính tích cực lớn nhất của loài gặm nhấm này, dù việc tích lũy đó là do phá hoại mùa màng của nông dân.
Thần Ganesa xuất hiện đã giải quyết các vấn đề xung đột giữa người, rắn và chuột, mang đến sự thịnh vượng và sung túc nhờ vào sức mạnh và quyền năng của mình. Thần Ganesa di chuyển thường xuyên trên lưng chuột Mushika, do đó Mushika luôn phải túc trực bên cạnh thần, vì thế chuột không còn làm phiền lòng người nông dân nữa.
N.T.A - T.K.P
(TCSH372/02-2020)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
BRENDAN DEMPSEY
Thế kỷ XIX vẽ ra một bầu khí tôn giáo cựu truyền, ngột ngạt, và đại tự sự của nó, nói chung, đã đến hồi suy tàn - một hiện thực xã hội được phác họa bởi tuyên bố nổi tiếng của Friedrich Nietzsche “Chúa đã chết”(1). -
VÕ QUÊ
Trong cuộc đời mỗi người Kitô hữu, ai cũng ao ước được đặt chân đến Đất Thánh, miền đất mà Chúa Giêsu đã sinh ra, lớn lên, rao giảng Tin Mừng rồi Tử Nạn và Phục Sinh. -
SETH ABRAMSON
Chủ nghĩa siêu hiện đại (metamodernism) được nhìn nhận như là một hệ hình văn hóa phản ứng lại với chủ nghĩa hậu hiện đại. Nó được định nghĩa như là sự hòa giải giữa chủ nghĩa hiện đại và chủ nghĩa hậu hiện đại. -
Chủ nghĩa siêu hiện đại (meta-modernism) là trào lưu văn hóa xuất hiện vào khoảng nửa cuối thế kỷ XX và hiện đang thịnh hành ở phương Tây, nó xuất hiện trong một sự hồi đáp cũng như phản ứng lại với chủ nghĩa hậu hiện đại (post-modernism).
-
W. H. AUDEN -
HỒ NAM (1)
Hồi ký
Năm 1969. Mùa thu này đến với nước Pháp sớm hơn mọi năm. Từ giữa tháng 8, dân chúng Paris đã lần lượt trở về sau thời gian đi nghỉ hè ở thôn quê, rừng núi, bãi biển trong nước và trên thế giới. -
MICAH MATTX
Tuy không đoạt giải Pulitzer - chưa đoạt giải - nhưng xin đừng vì vậy mà mắc sai lầm: Dana Gioia là một trong những nhà thơ Mĩ xuất sắc nhất hiện nay, và tập thơ mới nhất của ông chứng thực điều đó. -
G.M. PALMER
Các nhà thơ thân mến.
Thơ đương đại đang bệnh. Nó đang giẫy chết trên giường viện dưỡng lão và chúng ta nên rời khỏi cái thây khó chịu của nó trước khi mùi hôi thối của hậu môn giả (colostomy) và thuốc xoa bóp bắp thịt khiến mình đần ra. Dù sao thì chúng ta cũng không có tên trong chúc thư. -
Tôi đến Chicago để học âm nhạc nhưng lại rất thích viết về trải nghiệm của bản thân mình về cách dạy và học văn ở Mỹ. Tôi thực sự yêu cách dạy và học văn ở đây vì tôi được tạo điều kiện và thậm chí là bị ép để đọc nhiều, viết nhiều với một tư duy sâu rộng hơn.
-
Mexico hiện được xếp vào hàng các quốc gia nguy hiểm nhất trên thế giới đối với các nhà báo, với 9 chuyên gia truyền thông bị sát hại vào năm 2016.
-
Tử Cấm Thành hay còn gọi là Cố Cung ở Bắc Kinh (Trung Quốc) đang trải qua dự án tu bổ mới, trong đó có lắp đặt hệ thống sưởi và thiết lập trung tâm ứng phó khẩn cấp nhằm đảm bảo an toàn tại quần thể này trong mùa đỉnh điểm tham quan.
-
Lời người dịch: Dưới đây là phần chuyển ngữ cuộc đối thoại giữa Paul Ricouer và Sorin Antohi từ bản dịch tiếng Anh của Gil Anidjar do chúngtôi thực hiện.
-
Không quen thuộc với du khách nhưng với người Ý, thì Emilia Romagna là một niềm tự hào của ẩm thực Ý, thuộc vùng đất từng là cung đường của đế chế La Mã xưa.
-
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Nhiều năm trước, khi đi thực tập nội trú về cấp cứu trong một bệnh viện ở Mỹ, tôi ngạc nhiên thấy trên tường và sàn nhà khắc nhiều câu thơ của một tác giả xa lạ. Các sách giáo khoa mà tôi đã học không đề cập đến tên ông. Sau này tôi mới biết đó là một nhà thơ được nhiều người yêu mến. -
LTS: Daniil Granin là một trong những tài năng xuất chúng của nền văn học Nga Xô viết hiện đại, ông đã được tặng giải thưởng Quốc gia (Liên Xô), tác phẩm tiêu biểu “Bò tót”, “Xông vào dông bão” (đã được dịch ra tiếng Việt)... là thành viên của Đại hội Đại biểu nhân dân Liên Xô. Dưới đây là bài trả lời của Granin với phóng viên báo tin Matxcơva.
-
Nhà văn Phan Việt, phó giáo sư-tiến sĩ giảng dạy môn xã hội học tại một trường đại học danh giá ở Mỹ, vừa chia sẻ một bí ẩn riêng tư của mình: chị đã cạo tóc xuất gia tại một ngôi chùa ở Thái Lan.
-
Nhân vật chính của Chiến tranh và chiến tranh* là một nhân viên lưu trữ tỉnh lẻ, Dr. Korin György. Vào ngày sinh nhật lần thứ 40 của mình, anh ngẫu nhiên tìm thấy trong số các tài liệu lưu trữ một tập cảo bản, một văn bản bí ẩn, khác lạ, “tuyệt vời nhất mà người ta từng viết trên mặt đất”.
-
Trong chuyến sang công tác Việt Nam, giáo sư tiến sĩ A-I-Niculin trưởng ban văn học Á-Phi của Viện Văn học thế giới mang tên Gorki (Liên Xô), đã đến Huế.
-
Trên hành trình vòng quanh nước Mỹ và ghi lại những bức ảnh cho cuốn sách mang tên “American Farmer” (tạm dịch: Nông dân Mỹ) của mình, Paul Mobley đã rất sốc khi biết rằng trong số những người làm việc trên các cánh đồng mà anh từng đi qua, có rất nhiều người đã trên 100 tuổi.
.png)
.png)
