Cải lương không chết, nhưng…

09:07 19/04/2018

Tại hội thảo khoa học chuyên đề “Những tinh hoa sân khấu cải lương thể hiện qua các vai diễn về đề tài lịch sử” vừa tổ chức tại Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM, những nghệ sĩ, nhà giáo, nhà lý luận phê bình sân khấu kỳ cựu, đều có chung nhận định: “Cải lương không thể chết!”.

Tuy nhiên, làm cách nào để sàn diễn mang đậm bản sắc văn hóa nghệ thuật dân tộc này duy trì, thích nghi và trụ vững là điều không dễ.

NSƯT Triệu Trung Kiên, Phó Giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam, nêu quan điểm: “Có một sự thật rằng, hiện nay sân khấu cải lương đang “hấp hối”. Nghệ thuật truyền thống đang đứng trước cơn bão du nhập văn hóa thế giới. Sau nữa, từ nhiều thập niên qua, cải lương còn thiếu những cải cách mạnh mẽ, tươi mới, phù hợp sự phát triển chung của thời đại. Nhưng, nếu muốn cải cách cần phải có sự chung tay của nhiều cấp, ngành văn hóa và toàn giới nghệ sĩ, những người đang làm nghề. Cần thiết phải cải cách sân khấu cải lương, đổi mới với sự tận dụng, phát huy tốt những giá trị tích cực mà ông cha để lại”.

Cần phải khẳng định, 100 năm qua, nghệ thuật cải lương Việt Nam đã có bước phát triển và đạt những thành tựu to lớn, góp phần bồi đắp nên ngành văn hóa của dân tộc Việt Nam, phục vụ những nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ văn hóa của nhân dân.

Tuy nhiên, NSND Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam, cho rằng, có nhiều vấn đề cần phải đánh giá, cần phải khẳng định và cải tiến.
 
“Nghị quyết Trung ương 6 có nội dung sắp xếp lại các đơn vị nghệ thuật (nhiều đơn vị nghệ thuật tập hợp lại thành một nhà hát), trong đó có cải lương. Điều này khiến tôi lo là bản sắc nghệ thuật bị xáo trộn trong một tổ chức hành chính. Như vậy, rất cần phải có luật bảo vệ văn hóa để có chiến lược đầu tư, phát triển. Hiện nay, điểm yếu của chúng ta là vấn đề đầu tư cho các vở diễn sân khấu còn rất hạn chế, trong khi sân khấu đang đứng trước những thách thức của cuộc cách mạng 4.0, phải làm thế nào để sân khấu phát triển theo kịp thời đại…”, NSND Lê Tiến Thọ nhấn mạnh.
 
Những vấn đề đặt ra hiện nay đều xoáy vào công cuộc đổi mới của sân khấu, nhất là công tác đào tạo nguồn nhân lực kế thừa, việc cập nhật và mở rộng kiến thức nền trong giáo trình - giáo án giảng dạy, vấn đề truyền dạy đủ và đúng chuẩn kiến thức nền cần phải có cho sinh viên ngành sân khấu.
 
Bên cạnh việc gìn giữ những bài giảng truyền thống có sẵn, hiện nay, cần thiết phải cập nhật và bổ sung các kiến thức mở rộng, giá trị, phải tạo điều kiện để thế hệ kế thừa có nhiều cơ hội tiếp cận sàn diễn, liên tục được rèn nghề theo chiều sâu về chuyên môn. Với công tác đào tạo, đây là vấn đề then chốt. Ngoài ra, nhất thiết, các em phải được mở rộng kiến thức văn hóa - lịch sử, kiến thức dân tộc và đặc biệt là cần phải tạo nhiều điều kiện, cơ hội để sân khấu truyền thống đến gần hơn với công chúng.
 
Nói như NSND Lê Tiến Thọ: “Chúng tôi mong các thầy đầu tư nhiều hơn nữa về đề án, giáo trình, giáo án về sân khấu, trong đó có sân khấu cải lương, tất cả phải được giải quyết bằng khoa học. Phải đặt ra vấn đề ngoại lai trong sân khấu cải lương, trong đó có múa, âm nhạc, phải có sự đánh giá lại, phải Việt hóa nó. Cần thiết phải có những cuộc tập huấn nâng cao trình độ cho nghệ sĩ, để các đề tài, nhân vật lịch sử khi được thể hiện trên sân khấu được hoàn chỉnh, đẹp, đúng chuẩn…”.
 
Và không chỉ có vậy, cũng cần quan tâm đến vấn đề đầu tư cho sáng tạo, sáng tác tác phẩm, quảng bá tác phẩm, chăm lo cho nghệ sĩ làm sao để nghệ sĩ có thể sống bằng nghề…

Theo Thúy Bình - SGGP
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Tham luận tại cuộc tọa đàm “Văn học trẻ Huế- nhìn lại và phát triển” của nhà thơ trẻ Lê Vĩnh Thái: "một lần ngồi uống cà phê tôi được một nhà thơ, người anh trong Hội thống kê về đội ngũ sáng tác trẻ nữ của cố đô Huế chỉ có vỏn vẹn chưa đầy 5 người mà tuổi đã ngoài 30, còn tuổi từ 20, 25 đến 30 thì không thấy!?... "

  • Từ cuối tháng 6. 2008, trên mạng Internet, cùng lúc có những bài viết về nhiều nhà văn, nhà thơ ở Huế như Hoàng Phủ Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân, Nguyễn Khoa Điềm, Trần Vàng Sao, Tô Nhuận Vỹ và ở Quảng Trị, Quảng Bình. Các bài viết được đăng tải trên các báo điện tử nước ngoài (hoặc sách in ra được các tờ báo đó đưa lên mạng), cả trên tờ báo của một tổ chức chống nhà nước Việt Nam cực đoan nhất, và trên blogs của một số nhà văn trong nước (được một số báo điện tử nước ngoài nối mạng sau đó). Mục đích khác nhau nhưng các bài đó, tạm xếp vào hai loại, có một điểm giống nhau: DỰNG ĐỨNG những sự kiện của cuộc đời và hoạt động của các nhà văn nhà thơ này.

  • Thư Sông Hương Vậy là năm đầu của thế kỷ XXI, của thiên niên kỷ III Công lịch đã qua. Mới ngày nào đó, khắp hành tinh này còn rộ lên niềm hoang mang và hoang tưởng về một ngày tận thế ở năm 2000 bởi sự “cứu rỗi” của Thiên Chúa hoặc bởi sự “mù loà” của máy tính. Mới một năm thôi mà thế giới loài người đã qua biết bao bất trắc, xung đột, khủng bố... và máu và nước mắt! May mà đất nước chúng ta vẫn được bình yên, ổn định, phát triển theo Đường lối Đại hội IX của Đảng. May mà dân ta vẫn còn nhu cầu Văn hoá tâm linh. Văn hoá tâm linh cũng là thuộc tính của văn học nghệ thuật. Các tờ báo văn nghệ tồn tại được chính nhờ nhu cầu đó. Qua một năm nhìn lại, Tạp chí Sông Hương chúng tôi ngày một được bạn đọc tin cậy hơn, cộng tác càng nhiều hơn, thật là điều vinh hạnh. Song, ngược lại, chúng tôi cũng lấy làm áy náy vì bài vở thì nhiều mà trang báo lại có hạn, không thể đăng tải hết được, nhất là số Tết này. Ở đây, nó mang một nghịch lý chua chát, bi hài như một nhà viết kịch đã nói: “Số ghế bao giờ cũng ít hơn số người muốn ngồi vào ghế”. Ngoài sự bất cập ấy, hẳn còn có những điều khiếm nhã khác mà chúng tôi không biết làm gì hơn ngoài lời xin lỗi, lời cảm ơn và mong được thể tất. Chúng tôi xin cố gắng chăm lo tờ Sông Hương luôn giữ được sắc thái riêng, có chất lượng để khỏi phụ lòng các bạn. Dù thế giới có biến đổi thế nào đi nữa thì Sông Hương vẫn mãi mãi muốn được thuỷ chung với bạn đọc, bạn viết của mình. Nhân dịp tết Nhâm Ngọ, Sông Hương trân trọng chúc Tết các bạn sang năm mới thêm dồi dào sức khoẻ, thành đạt và hạnh phúc. S.H

  • Các bạn đang cầm trên tay số kỷ niệm 25 năm thành lập Tạp chí Sông Hương. Mới ngày nào đó, một ngày hè tháng 6 năm 1983, trong niềm khao khát của không khí đổi mới trong văn học nghệ thuật, Tạp chí Sông Hương số 01 ra mắt và đón nhận sự hưởng ứng của công chúng. Đó là một sự khởi đầu được mong đợi từ hai phía: người viết và bạn đọc.

  • Gần đây đọc các bài của Trần Mạnh Hảo và Nguyễn Hùng Vĩ bàn về ba bài thơ Thu của Nguyễn Khuyến trên Văn nghệ (1), tôi thấy câu "Nước biếc trông như tầng khói phủ" trong bài Thu vịnh là câu thơ sáng rõ, không có gì khó hiểu mà lại được bàn nhiều. Mỗi người hiểu mỗi cách mà đều hiểu không đúng, chỉ vì không để ý rằng câu thơ này được viết theo lối "đảo trang".

  • (Nhân đọc: "Truyện Mã Phụng - Xuân Hương") * Truyện "Mã Phụng - Xuân Hương" trước đây còn được quen gọi dưới nhiều tên khác nhau, lúc là Vè Bà Phó, Vè Mã Phụng - Mã Long, khi là Thơ Mụ Đội, khi lại là Truyện Mã Ô - Mã Phụng v.v... là một tác phẩm văn học dân gian vốn được nhân dân Bình - Trị - Thiên rất yêu thích, phạm vi phổ biến trước Cách mạng Tháng Tám 1945 khá rộng.

  • Trên Tạp chí Sông Hương số tháng 3, nhân sự kiện Trần Hạ Tháp dành được giải A trong cuộc thi truyện ngắn của báo “Văn nghệ”, tôi vừa lên tiếng về sự “lặng lẽ” - một điều kiện cần thiết để làm nên tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị, nay lại nói điều ngược lại, vậy có “bất nhất” có mâu thuẫn không?

  • Trên thực tế, việc bảo tồn những vốn quý của cha ông để lại quả không phải là việc đơn giản, dễ dàng. Nhưng chúng ta sẽ không thể có sự chọn lựa nào khác bởi vì sẽ không có một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc nào cả nếu từ bây giờ chúng ta không biết giữ lấy những gì mình đang có.

  • Mang tên dòng sông duyên dáng thả mình bên thành phố Huế - SÔNG HƯƠNG, những trang tạp chí này là dòng chảy của những cảm xúc tươi đẹp trên “khúc ruột miền Trung” đất nước.

  • Từ xa xưa đến bây giờ, thường tục vẫn nói "sông có khúc người có lúc". Không biết Sông Hương bản báo năm rồi (năm tuổi 15) là sông hay là người? Có lẽ cả hai. Vậy nên cái khúc và cái lúc của nó đã chồng lên nhau - chồng lên nhau những khó khăn và tai tiếng!