Nhà thơ Võ Quê vừa sưu tầm và ấn hành tập 1 Lời ca Huế (NXB Thuận Hóa) với 11 tác phẩm của Á Nam Trần Tuấn Khải, Tản Đà, Bửu Lộc… và các tác giả khuyết danh nhằm giới thiệu một cách đầy đủ phần lời các bài ca Huế vốn tồn tại dưới hình thức truyền khẩu. TT&VH có cuộc trò chuyện với ông về công việc thầm lặng này.
* Thưa nhà thơ Võ Quê, từ đâu ông nảy ra ý định sưu tầm và ấn hành những lời ca Huế từ xưa đến nay, kể cả lời ca của những tác giả khuyết danh?
- Trên 30 năm gắn bó với nghệ thuật ca Huế, từ thực tiễn hoạt động tôi nhận thấy nguồn tư liệu nghiên cứu, biên khảo, lý luận phê bình về nghệ thuật ca Huế thật hiếm hoi, không có hệ thống như các loại hình nghệ thuật truyền thống khác.
Các bài bản làn điệu ca Huế cũng trong tình trạng tản mạn, được truyền khẩu từ nghệ nhân các thế hệ nên đôi lúc ca từ có phần sai lệch, độ chuẩn xác không cao. Từ trước đến nay cũng có một số tác phẩm lời ca Huế được ấn hành nhưng số lượng bài bản không nhiều trong khi nghệ thuật ca Huế có một quá trình hình thành và phát triển tương đối dài. Từ suy nghĩ đó mà tôi đã tập trung sưu tầm tư liệu cũng như lời ca Huế với mong muốn được lưu giữ có hệ thống, phổ biến trong giới nghệ sĩ, nghệ nhân đàn ca Huế và lưu hành trong giới thưởng ngoạn ca Huế trong và ngoài nước.
* Được biết, ông và nhiều bằng hữu cùng mở thính phòng ca Huế tại Bảo tàng Văn hóa Huế (25 Lê Lợi, TP Huế) biểu diễn miễn phí vào tối thứ Ba và thứ Sáu hàng tuần. Xin hỏi đối tượng thường xuyên đến thính phòng ca Huế gồm những ai?
- Nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập Câu lạc bộ Ca Huế (20/8/1983), ngày 20/8/2013 chúng tôi đã khai trương thính phòng ca Huế phục vụ miễn phí tại Bảo tàng Văn hóa Huế. Từ ngày mở thính phòng ca Huế đến nay, các nghệ nhân cao niên đã thường xuyên tới lui gặp gỡ nhạc hữu, đàn ca và có cơ hội truyền dạy cho các thế hệ trẻ. Đã có một số văn nhân thi sĩ đến đây vừa thưởng thức vừa giới thiệu các bản ca Huế mới soạn lời.
Riêng giới thưởng ngoạn thì đã có đông đảo tri âm địa phương, các thầy cô giáo, sinh viên Nhạc viện Huế, Trường Trung cấp văn hóa nghệ thật Huế cũng như du khách trong và ngoài nước (Nhật, Ấn Độ, Pháp, Úc, Italy, Mỹ…).
* Cuối tập 1 Lời ca Huế, ông có phát họa vài nét chân dung nhà thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị, tác giả “Chiều chiều trước bến Văn Lâu…”. Ngoài cụ Thúc Giạ thì còn những ai đóng góp quan trọng vào việc hình thành và phát triển ca Huế?
- Nhà thơ Ưng Bình Thúc Giạ Thị cùng các ông hoàng bà chúa của triều Nguyễn trước đây và nhiều văn nhân thi sĩ cùng thời Ưng Bình đã có công lớn trong việc hình thành và phát triển ca Huế. Tiếp đến là nhạc sĩ Nguyễn Hữu Ba rồi các nghệ nhân, nhạc hữu như Tôn Thất Toàn, Vĩnh Phan, Bửu Lộc, Gia Cẩm, Trần Kích, Nguyễn Kế, Tôn Thất Viễn Dung, Lê Văn Cần, Nguyễn Văn Tân..; nghệ nhân, nghệ sĩ ca Huế như Cô Nhơn, Bích Liễu, Thu Tâm, Châu Loan, Minh Mẫn, Vân Phi, Quế Hương, Thanh Hương, Thanh Tâm… Ngoài các tên tuổi tài danh trên, hiện nay tại TP Huế đang hình thành một đội ngũ kế thừa góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị nghệ thuật ca Huế.
* Thưa ông, ông có nghĩ đến một ngày nào đó, ca Huế cũng sẽ được UNESCO vinh danh?
- Nếu nghệ thuật ca Huế thật sự được sự quan tâm đúng mức từ phía Nhà nước, thì nghệ thuật ca Huế rất xứng đáng được vinh danh như các loại hình: Ca trù, Nhã nhạc cung đình Huế, đờn ca tài tử Nam bộ, dân ca Quan họ…
Theo Thể thao & Văn hóa
Ngày 22/5, trong chuyến công tác tại Việt Nam, ông Lazare Eloundou Assomo, Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới thuộc UNESCO, đã có chuyến thăm các điểm di tích Cố đô Huế .
Ngày 20/5, Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế tiếp nhận từ con cháu hoàng tộc triều Nguyễn hai chiếc áo dài của Hoàng thái hậu Từ Cung, thân mẫu vua Bảo Đại.
Nhằm chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2025), 130 năm Ngày Bác Hồ đến sống và học tập tại Huế (1895-2025), sáng 19/5, tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Thành uỷ - HĐND – UBND – UBMTTQ Việt Nam thành phố Huế long trọng tổ chức lễ dâng hoa lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và dự trưng bày triển lãm “Không gian di sản văn hóa Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Huế”.
Tối 17/5, tại di tích quốc gia đặc biệt Đình làng Dương Nỗ, phường Dương Nỗ, quận Thuận Hóa, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Huế tổ chức khai mạc Ngày hội làng Dương Nỗ, với chủ đề “Dương Nỗ - Hành trình Tháng Năm”. Chương trình chào mừng 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025).
Sáng ngày 17/5, tại Thành phố Huế, Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam phối hợp với Liên hiệp các Hội VHNT Thành phố Huế tổ chức Hội thảo “Kỷ niệm 200 năm ngày sinh danh nhân văn hóa, người khai lập nghề ảnh Việt Nam – Đặng Huy Trứ (16/5/1825 – 16/5/2025)”.
Huế - là nơi mang nhiều dấu ấn về văn hóa, lịch sử, nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh. Huế cũng là nơi bắc những nhịp cầu kết nối và lưu giữ các giá trị vật chất và tinh thần hiện hữu, với 8 di sản được UNESCO vinh danh. Để chào mừng 135 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh 19/5/1890 -19/5/2025, tại Bảo tàng Mỹ thuật Huế đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm tranh về Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Huế qua nghệ thuật ký họa vào chiều ngày 16/5/2025.
Sáng ngày 15/5, Bưu điện thành phố Huế tổ chức khai trương điểm hướng dẫn, tiếp nhận hồ sơ và chuyển trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính và công bố danh mục các điểm đại lý dịch vụ công trên địa bàn thành phố.
Sáng 12/5 (Rằm tháng 4 Âm lịch), Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thành phố Huế trang nghiêm tổ chức Đại lễ Phật đản Phật lịch 2569 tại Tổ đình Từ Đàm.
Trong khuôn khổ chương trình giới thiệu du lịch Việt Nam tại Ý, Thụy Sĩ và Pháp từ ngày 4 đến 14/5/2025, đoàn công tác của UBND TP Huế do đồng chí Nguyễn Thanh Bình, Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Huế dẫn đầu, cùng lãnh đạo các sở, ban, ngành, các nghệ nhân, nghệ sĩ đã tham gia Chương trình giới thiệu du lịch Việt Nam tại Milan – Ý.
Đó là một trong số những thông tin đáng chú ý được chia sẻ tại buổi họp báo thường kỳ tháng 4 năm 2025, do UBND thành phố tổ chức. So với cùng kỳ năm ngoái, kinh tế Huế có tốc độ tăng trưởng vượt bậc về nhiều lĩnh vực công nghiệp, xuất khẩu và nhất là du lịch.
Ủy ban nhân dân Thành phố Huế vừa thông báo kết luận của Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Văn Phương tại cuộc họp nghe báo cáo thực trạng và giải pháp chấn chỉnh, lập lại trật tự đô thị, môi trường du lịch trên địa bàn thành phố Huế ngày 16/4/2025.
Chiều ngày 5/5, tại Tạp Chí Sông Huơng đã diễn ra lễ khai mạc triển lãm Mỹ thuật với chủ đề Hội ngộ tháng 5. Chương trình do Tạp chí Sông Hương phối hợp với nhóm họa sỹ Huế - Hà Nội tổ chức.
Ngày 30/4, dự án tuyến đường bộ ven biển qua thành phố Huế và cầu qua cửa Thuận An đã chính thức hợp long phần cầu Thuận An – công trình giao thông trọng điểm có ý nghĩa đặc biệt đối với phát triển hạ tầng và du lịch của thành phố Huế.
Sáng ngày 29/4, tại Nhà hát Sông Hương – Thành phố Huế đã diễn ra Lễ Khai mạc hội nghị Quốc tế các Thị trưởng nói tiếng Pháp lần thứ 45.
Tối 28/4 tại rạp Đông Ba (187 Trần Hưng Đạo, quận Phú Xuân), Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh thành phố Huế tổ chức Đợt phim kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Bảo tồn di sản và thúc đẩy du lịch bền vững sẽ là những vấn đề trọng tâm được bàn luận tại Hội nghị Quốc tế các Thị trưởng nói tiếng Pháp (AIMF) lần thứ 45 diễn ra tại thành phố Huế từ ngày 27 -30/04/2025
Sáng 26/4, tại Phủ Nội vụ (Đại nội Huế) Ban tổ chức Festival Huế tổ chức chương trình khai mạc “Triển lãm cây kiểng, hoa phong lan, đá cảnh ba miền và các hoạt động trình diễn, trải nghiệm sản phẩm làng nghề Huế”.
Chiều 25/4, Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa phối hợp cùng Chi hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam thành phố Huế tổ chức triển lãm ảnh với chủ đề “Huế - Thành phố bừng sức sống”.