Buổi học cuối cùng

19:01 05/06/2009
ALPHONSE DAUDETSự kiện phản ánh trong truyện xảy ra năm 1871, thời kỳ chiến tranh Pháp - Phổ, khi quân đội Phổ (Đức) đã chiếm đóng và sáp nhập hai tỉnh Alsace và Lorraine của Pháp vào lãnh thổ Đức.

Alphonse Daudet (1840-1897)

Sáng hôm đó, vì mải dạo chơi ngoài đồng để lắng nghe tiếng chim kêu lảnh lót và ngắm cảnh thôn trang được chiếu nắng bởi ánh mặt trời rực rỡ, nên tôi đi học muộn. Sợ bị phạt vì trễ giờ, tôi chạy thật nhanh, nhanh hơn bất cứ ngày nào.

Thông thường, lúc mới vào học bao giờ cũng ồn ào, lũ học trò hay nhìn ra ngoài đường. Nhưng hôm nay thì không thế, mà thảy đều có vẻ lo lắng bồn chồn. Qua khung cửa sổ nhìn vào, tôi thấy các bạn tôi ai đã ngồi vào chỗ nấy, và khi tôi vào lớp thì thầy giáo M.Hamel ngoái nhìn tôi, nói với một giọng rất đỗi dịu dàng: "Lại chỗ ngồi nhanh lên Frantz!"

Tôi ngồi xuống ghế để ý thấy thầy M.Hamel mặc lễ phục. Tôi còn thấy trong lớp ngoài thầy trò chúng tôi, còn có nhiều cô bác trong làng đến dự. Ai nấy đều buồn rầu.

- Các con thân yêu của tôi! - Thầy giáo dịu dàng lên tiếng - Hôm nay chính là bài học tiếng Pháp cuối cùng của các con. Lệnh từ Berlin truyền đến là kể từ nay, các trường trong hai tỉnh Alsace và Lorraine chỉ được dạy bằng tiếng Đức. Thấy giáo mới ngày mai sẽ về đến nơi!

Bài học tiếng Pháp cuối cùng của tôi là đây ư? Từ rày về sau tôi sẽ không còn đọc, còn học tiếng Pháp bao giờ nữa à? Tôi chua xót tự nhủ và chợt hiểu vì sao lại có mặt mấy cô bác người làng trong lớp học lúc này.

- Các con thân yêu - Thầy lại tiếp - Tiếng Pháp là một ngôn ngữ đẹp nhất trần đời. Hãy luôn luôn nói chuyện với nhau bằng tiếng Pháp để chẳng bao giờ quên tiếng nói của Tổ quốc, đó là nghĩa vụ của các con.

Tiếp đó thầy giáo đọc bài học hôm nay cho chúng tôi chép, và tôi tiếp thu nó một cách dễ dàng. Tôi lắng nghe tiếng chim ca lảnh lót ngoài vườn, và tự hỏi: "Chúng sẽ hót bằng tiếng Đức như thế nào nhỉ?"

Đột nhiên chuông đồng hồ điểm mười hai tiếng và mấy tên lính Phổ đi qua ngoài cửa sổ, thầy giáo đứng dậy, mặt tái mét:

- Các... các bạn... Tôi... tôi... - Thấy lắp bắp vì sợ, không nói hết câu, thầy bèn quay lại bảng, lấy phấn viết lên mấy chữ: "Nước Pháp muôn năm!"

HOÀNG BÌNH TRỌNG dịch
(Qua bản tiếng Pháp đăng trong tuyển Alphonse Daudet)
(175/09-03)

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • HANS CHRISTIAN ANDERSON   

    Hans Christian Andersen sinh tại Odense, Đan Mạch, thuộc gia đình bình dân, cha là thợ đóng giày, mẹ là thợ giặt. Tuy gia cảnh tầm thường, cha ông lại say mê văn học, ông có cả một tủ sách văn học quý giá. Từ sau khi cha qua đời (năm Andersen 11 tuổi), cậu bé đã được thỏa thích đọc những quyển sách cha để lại.


  • George Saunders - Franz Kafka

  • Brazil, nhà văn danh tiếng Jorge Amado nói, không phải là một quốc gia mà là một lục địa. Trong phần đóng góp mới nhất của loạt nhà văn trẻ xuất sắc được tạp chí Granta giới thiệu, họ kể những câu chuyện rộng lớn và hấp dẫn của xã hội Brazil hiện đại và ai là tương lai của nó; trong những nhà văn chưa từng được dịch và giới thiệu này góp mặt có Ricardo Lísias đã xuất bản hai tiểu thuyết rất hấp dẫn người đọc.
    Xin chuyển dịch sang Việt ngữ từ bản dịch sang Anh ngữ của Daniel Hahn: “My chess teacher”.
                                  Dương Đức dịch và giới thiệu

  • Daly sinh trưởng tại thành phố Winchester, bang Indiana, Hoa Kỳ. Ông có bằng Cử nhân Văn chương của đại học Ohio Wesleyan University và bằng Bác sĩ Y khoa của đại học Indiana University. Trong 35 năm, ông là bác sĩ phẫu thuật tại Columbus, Indiana. Ông từng là một bác sĩ phẫu thuật cấp tiểu đoàn trong chiến tranh Việt Nam.

  • AMOS OZ

    Sáng sớm, khi mặt trời chưa mọc, tiếng gù của đôi chim bồ câu trong bụi cây bắt đầu trôi qua ô cửa sổ để mở.


  • ALBERTO MORAVIA

  • KATHERINE MANSFIELD (Anh)     

    Thời tiết thật tuyệt vời. Người ta sẽ không có một bữa tiệc ngoài trời hoàn hảo hơn nếu họ không tổ chức tiệc vào ngày hôm nay.

  • Shun Medoruma (sinh năm 1960) là một trong những nhà văn đương đại quan trọng nhất của Okinawa, Nhật Bản. Ông được giải Akutagawa Prize năm 1997 với truyện ngắn “Giọt nước” (Suiteki).

  • Có lẽ tác giả tâm đắc lắm với truyện này nên mới chọn để đặt tên cho cả tuyển tập. “The Persimmon Tree, and Other Stories (1943)” gồm 15 truyện ngắn, góp phần mang lại chỗ đứng vững vàng trong văn đàn nước Úc cho nhà văn nữ Marjorie Barnard (1897-1987), người có thể sáng tác nhiều thể loại khác nhau, kể cả phê bình và lịch sử.

  • MARK TWAIN  

    M. Twain (1835 - 1910) là nhà văn lớn của Mỹ, từng phải lăn lóc nhiều nghề lao động chân tay trước khi trở thành nhà văn, do đó văn của ông rất được giới lao động ưa chuộng.

  • L. TOLSTOY

    Các anh em từng nghe nói rằng: mắt đền mắt, răng đền răng; còn ta nói với các anh em rằng: đừng chống lại kẻ ác. (Phúc Âm theo Matthiew V, 38, 39).

  • VẠN CHI (Trung Quốc)

    Tôi nhớ hình như ở đây có một bến ô tô buýt. Phải, phải rồi, ngay chỗ giờ đây cô gái kia đang đứng, dưới ngọn đèn đường ảm đạm ấy. Tôi thong thả bước tới, hỏi thăm.

  • Peter Bichsel sinh tại Lucerne (Thụy Sĩ) ngày 24 tháng 3 năm 1935, là con của một người thợ thủ công. Ông là nhà giáo dạy tại một trường tiểu học cho tới năm 1968.

  • Chitra Banerjee Divakaruni sinh năm 1957 tại Calcutta, Ấn Độ. Bà học đại học tại Đại học Calcutta. Năm 1976, bà đến Mỹ học thạc sĩ và tiến sĩ, sau đó dạy văn chương tại các đại học ở đó. Bà làm thơ, viết tiểu thuyết và truyện ngắn, được trao nhiều giải thưởng văn học. Ngoài ra bà còn sáng lập tổ chức Maitri chuyên trợ giúp phụ nữ Nam Á bị xúc phạm.

  • SAKI   

    1. Saki là bút hiệu của nhà văn Hector Hugh Munro (1870 - 1916), sinh tại Miến Điện (nay là nước Myanmar) khi nước này còn là thuộc địa của Anh.

  • Kevin Klinskidorn trưởng thành ở Puget Sound - một vùng ven biển tây bắc bang Washington và hiện sống ở bờ đông tại Philadelphia. Anh đã được giải thưởng Nina Mae Kellogg của đại học Portland State về tác phẩm hư cấu và hiện đang viết tiểu thuyết đầu tay.

    Truyện ngắn dưới đây của anh vào chung khảo cuộc thi Seán Ó Faoláin do The Munster Literature Center tổ chức năm 2015.

  • NAGUIB MAHFOUZ  

    Naguib Mahfouz là nhà văn lớn của văn học Arab. Ông sinh năm 1911 tại Cairo (Aicập) và mất năm 2006 cũng tại thành phố này. Mahfouz đã viết tới 34 cuốn tiểu thuyết và hơn 350 truyện ngắn. Cuốn tiểu thuyết lớn nhất của ông là Bộ ba tiểu thuyết (The trilogy) (1956 - 1957).
    Mahfouz được trao giải Nobel văn chương năm 1988.

  • Pete Hamill sinh ngày 24 tháng 6 năm 1935, tại Brooklyn, New York, Hoa Kỳ. Ông là nhà văn, nhà báo. Ông đi nhiều và viết về nhiều đề tài. Ông từng phụ trách chuyên mục và biên tập cho báo New York Post và The New York Daily News.

  • Truyện này được dịch theo bản tiếng Pháp nên chọn nhan đề như trên (Je ne voulais que téléphoner, trong cuốn Douze Contes vagabonds, Nxb. Grasset, 1995) dù nó có vẻ chưa sát với nguyên bản tiếng Tây Ban Nha của tác giả (Sole Vina a Hablar por Teléfono) - Tôi chỉ đến để gọi điện thoại thôi.

  • Eugene Marcel Prevost, nhà văn và là kịch tác gia người Pháp, sinh ngày 1/5/1862 tại Paris, mất ngày 8/4/1941 tại Vianne, thuộc khu hành chính Lot- et-Garonne. Năm 1909, ông được mời vào Hàn lâm viện Pháp.